Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế là chính sách ưu việt

Ngày 27/10, Quốc hội sẽ thảo luận trực tuyến về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng phát biểu ý kiến thảo luận ở tổ về thực hiện chính sách về BHXH, BHYT chiều 22/10/2021 Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN.

BHXH và BHYT là trụ cột lớn, căn bản của an sinh

Trước đó, tại phiên thảo luận ở tổ chiều 22/10 về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020, đa số ý kiến các đại biểu Quốc hội đánh giá, Chính phủ, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, BHXH Việt Nam và các cơ quan hữu quan đã chủ động, tích cực trong việc sửa đổi, ban hành 13 văn bản quy phạm pháp luật và hướng dẫn để kịp thời đáp ứng công tác quản lý, điều hành, phục vụ các đối tượng thụ hưởng chế độ, tiếp cận chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội.

Về cơ bản, các văn bản đã bảo đảm việc triển khai đầy đủ các chế độ, chính sách theo quy định của các Luật. Tuy nhiên, một số chính sách, quy định được ban hành, nhưng chưa đi vào cuộc sống; nhiều vướng mắc, bất cập, hạn chế của Luật BHXH đã được chỉ ra, nhưng chậm được nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung.

Đại biểu Đinh Ngọc Quý (Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) đánh giá, BHXH và BHYT là những trụ cột lớn, căn bản của an sinh, đảm bảo đời sống lâu dài khi người lao động về già, vì vậy, phải mở rộng đối tượng, thì mục tiêu an sinh mới đạt được.

Luật Lao động hướng tới mở rộng đối tượng lao động phi chính thức, đại biểu Đinh Ngọc Quý mong muốn đa dạng các hình thức bảo hiểm hơn. Hiện, đối tượng tham gia BHXH chỉ khoảng 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, để đạt được mục tiêu Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH là hết sức khó khăn.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng cho rằng, năm 2020, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm 2020 đã đạt tỷ lệ 2,31% lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt xa kế hoạch đề ra và gần bằng kế hoạch đến năm 2025. Đây là nỗ lực lớn của ngành bảo hiểm, BHXH Việt Nam luôn đi đầu trong những năm gần đây trong cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin. Đã hoàn thành cung cấp dịch vụ công ở mức độ 4 cho tất cả các thủ tục hành chính của ngành (27/27 thủ tục hành chính).

Các đại biểu cho rằng, số người tham gia BHXH mặc dù có tăng, nhưng số người tham gia BHXH bắt buộc, BHTN giảm, số tiền chậm đóng BHXH tiếp tục tăng so với năm 2019. Nguyên nhân, hạn chế này là do số người hưởng BHXH một lần tiếp tục tăng, ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc trong năm 2020. Do ảnh hưởng của dịch bệnh, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, dẫn đến tình trạng chậm đóng, tạm dừng đóng BHXH tăng cao.

Có ý kiến chỉ ra rằng, nhận thức của một số người lao động và người sử dụng lao động trong việc tham gia BHXH vẫn còn hạn chế, đặc biệt là ở các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Trong khi đó, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, công tác tuyên truyền phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH, BHTN gặp nhiều hạn chế. BHTN chưa thực thực sự là công cụ quản lý thị trường lao động, việc hỗ trợ người lao động tiếp tục quay trở lại thị thường lao động sau khi bị mất việc làm chưa thực sự hiệu quả.

Nhiều ĐBQH đồng tình quan điểm các chính sách về BHXH, BHYT thời gian qua có ý nghĩa rất lớn trong đảm bảo công bằng, an sinh xã hội, giải quyết quyền lợi cơ bản cho nhân dân, người lao động. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện vẫn còn có nhiều bất cập, cần điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp. Theo đại biểu Hà Đức Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) cần có cơ chế, chính sách đặc thù về BHYT đối với hộ dân tại khu vực vùng núi phía Bắc, biên giới.

“Giải quyết được triệt để những vấn đề này thì sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề liên quan đến an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội ở ngay tại địa phương. Chúng ta sẽ giải quyết được nhu cầu thiết yếu của người dân, đặc biệt là người nghèo tại các vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn”, đại biểu Nguyễn Đức Minh cho biết.

Cần tăng cường mở rộng phạm vi và quyền lợi của người dân đóng BHYT

Thảo luận về việc quản lý và sử dụng Quỹ BHYT năm 2020 và thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân trong 2 năm 2019-2020, đa số các ý kiến nhận thấy, các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, điều hành trong lĩnh vực BHYT được ban hành cơ bản đầy đủ, đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý, điều hành, đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT, điều kiện hoạt động của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh (KCB) và sử dụng hợp lý, hiệu quả quỹ BHYT.

Tuy nhiên, các ý kiến cũng chỉ ra rằng, tình trạng văn bản hướng dẫn thực hiện mâu thuẫn với Luật chưa được giải quyết dứt điểm; gói dịch vụ y tế cơ bản do quỹ BHYT chi trả và quy trình kỹ thuật chuyên môn, hướng dẫn chẩn đoán, điều trị chưa được ban hành đầy đủ và cập nhật; hệ thống văn bản về đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế, xã hội hóa chưa được hoàn thiện làm ảnh hưởng đến hoạt động KCB BHYT và thanh quyết toán chi phí KCB BHYT.

Về việc thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13, các ĐBQH nhận thấy, sau 8 năm thực hiện, 8 chỉ tiêu, nhiệm vụ đã hoàn thành, đạt yêu cầu và 4 chỉ tiêu, nhiệm vụ thành phần chưa hoàn thành hoặc mới chỉ hoàn thành được một phần theo Nghị quyết 68. Nhìn chung, các chỉ tiêu đã hoàn thành là các chỉ tiêu được xác định tại các nghị quyết về phát triển kinh tế – xã hội, các chỉ tiêu chưa đạt liên quan đến cơ chế đầu tư, hỗ trợ tài chính.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Thanh Long phát biểu thảo luận ở tổ về thực hiện chính sách về BHXH, BHYT. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN.