Bắt Tổng giám đốc Công ty cổ phần phát triển Nam Sài Gòn

Sau ông Tề Trí Dũng, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Phát triển Công nghiệp Tân Thuận (gọi tắt là IPC), ngày 15/5, đến lượt bà Hồ Thị Thanh Phúc, Tổng giám đốc Công ty cổ phần phát triển Nam Sài Gòn (gọi tắt là Sadeco) bị cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Thành phố Hồ Chí Minh khởi tố bị can và bắt tạm giam để điều tra về tội danh “Tham ô tài sản” và “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”. Những sai phạm của các đối tượng này đã gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng của Nhà nước.

Bán rẻ cổ phần

Tổng giám đốc Sadeco Hồ Thị Thanh Phúc. Ảnh: baovephapluat.vn

Công ty IPC hoạt động theo mô hình “công ty mẹ công ty con” do UBND Thành phố Hồ Chí Minh sở hữu 100% vốn điều lệ. Năm 2015, vốn đăng ký điều lệ của IPC là 2.926 tỷ đồng. Thời điểm chưa phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược, Công ty IPC sở hữu 44% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần Phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco), sau đó giảm xuống còn 28,8%.

Theo Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh, Công ty IPC đã cử cán bộ lãnh đạo chuyên trách tại Công ty IPC kiêm nhiệm đại diện vốn tại các đơn vị. Trong đó, bà Hồ Thị Thanh Phúc vừa giữ chức vụ Trưởng phòng Phát triển kinh doanh của IPC (đến tháng 2/2017) vừa là Tổng giám đốc Sadeco. Đây cũng là thời kỳ xảy ra thương vụ bán rẻ cổ phần nhà nước tại Công ty Sadeco cho công ty tư nhân.

Cụ thể, ngày 26/3/2015, Công ty IPC bán đấu giá vốn góp tại Công ty Sadeco, Công ty Cổ phần Bất động sản Exim (gọi tắt là Công ty Exim) trúng giá mua 5.235.683 cổ phần của Công ty IPC với mức trúng đấu giá là 26.100 đồng/cổ phiếu.

Vốn góp còn lại của Công ty IPC sau khi chuyển nhượng cho Công ty Exim là gần 74,8 tỷ đồng. Sau đó Công ty Exim chuyển nhượng số cổ phần nói trên cho Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nguyễn Kim (gọi tắt là Công ty Nguyễn Kim). Tiếp đến, Công ty Nguyễn Kim đề xuất tham gia mua cổ phần của Công ty Sadeco để trở thành cổ đông chiến lược và đã được đồng ý.

Đến tháng 3/2017, nhóm đại diện vốn của Công ty IPC tại Công ty Sadeco đề xuất phương án phát hành 9 triệu cổ phiếu cho cổ đông chiến lược với giá bán 40.000 đồng/cổ phiếu. Đề xuất này đã được Hội đồng cổ đông Công ty Sadeco biểu quyết thông qua sau khi có ý kiến chấp thuận của Hội đồng thành viên Công ty IPC.

Kết quả, 9 triệu cổ phiếu được phát hành cho cổ đông chiếc lược là Công ty Nguyễn Kim, khiến tỷ lệ sở hữu của cổ đông Nhà nước giảm, đáng chú ý là Công ty IPC giảm còn 28,8%, Văn phòng Thành uỷ giảm từ 2,6% xuống còn 1,7%. Đến lúc này, Công ty Nguyễn Kim sở hữu 14.235.683 cổ phiếu, chiếm tỷ lệ chi phối tại Sadeco là 54,75% vốn điều lệ. Công ty Nguyễn Kim chỉ định 3 cá nhân đứng tên sở hữu cổ phần mua lại từ Công ty Exim, đồng thời đã có kế hoạch thâu tóm doanh nghiệp với giá rẻ qua việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược.

Theo Thanh tra thành phố, quá trình chọn cổ đông chiến lược không được báo cáo đầy đủ, minh bạch, đánh giá không đúng năng lực thực tế của đối tác chiến lược, xác định giá phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược không đúng giá trị thực tế của doanh nghiệp, không có cơ sở pháp lý về phát hành cho cổ đông chiến lược, không đảm bảo lợi ích của Công ty Sadeco cũng như của cổ đông hiện hữu, tỷ lệ sở hữu của cổ đông nhà nước giảm… cho thấy việc phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ của Công ty Sadeco chưa cẩn trọng, không phải là phương án tối ưu.

Về quá trình chọn cổ đông chiến lược, Hội đồng quản trị Sadeco đã không báo cáo đầy đủ, minh bạch việc chọn Công ty Nguyễn Kim là cổ đông chiến lược. Các dự án Công ty Nguyễn Kim ký hợp đồng hợp tác với Sadeco cùng thực hiện phần lớn Công ty Nguyễn Kim chỉ là đối tác góp vốn; trong đó có dự án số 79B Lý Thường Kiệt, quận Tân Bình và Khu dân cư Rạch Chiếc, quận 9. Như vậy nhóm đại diện vốn IPC tại Công ty Sadeco và lãnh đạo Công ty Sadeco đã đánh giá không đúng với thực tế và không đúng với năng lực của đối tác là Công ty Nguyễn Kim.

Về việc xác định giá cổ phiếu của Công ty Sadeco, theo Thanh tra thành phố, Công ty Exim chuyển nhượng cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim với giá 57.000 đồng/cổ phiếu, Công ty Sadeco chuyển nhượng cho Công ty Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phiếu. Như vậy thiệt hại thấp nhất khi công ty Sadeco chuyển nhượng 9 triệu cổ phiếu cho Công ty Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phiếu sẽ là 153 tỷ đồng. Trong khi đó, đầu năm 2017 giá nhà đất khu Nam thành phố tăng lên rất nhiều, nên giá trị thiệt hại thực tế sẽ rất lớn.

Mặt khác, Công ty Sadeco đã chọn đơn vị thẩm định giá không có năng lực phù hợp, không chức năng thẩm định giá dẫn tới đánh giá giá trị tài sản không đầy đủ, không đảm bảo tối đa lợi ích cho công ty, gây thiệt hại đối với các cổ đông hiện hữu nói riêng; trong đó có cổ đông nhà nước và các tổ chức chính trị xã hội. Chưa kể, Sadeco đã phát hành tăng vốn để bán chỉ định cho một cổ đông (Công ty Nguyễn Kim) mà không qua đấu giá, không đảm bảo pháp lý thẩm định giá, không minh bạch… làm cho cổ đông Nhà nước mất quyền chi phối, gây thiệt hại lợi ích của Công ty Sadeco và cổ đông Nhà nước.

Xem thường kỷ luật

Bản Kết luận số 33/KL-TTTP-P6 của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, Công ty IPC với tỷ lệ sở hữu vốn 44%, không cần giảm thêm tỷ lệ sở hữu của Công ty IPC tại Sadeco, đặc biệt là trong bối cảnh Công ty Sadeco đang hoạt động lợi nhuận rất cao.

Thế nhưng trong tờ trình tăng vốn điều lệ và giảm vốn sở hữu của Công ty IPC tại Công ty Sadeco từ 44% xuống còn 28,8%, lãnh đạo Công ty IPC nêu việc Văn phòng Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh truyền đạt ý kiến chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco.

Cụ thể, Sadeco nêu rằng, Văn phòng Thành uỷ có Thông báo số 495-TB/VPTU ngày 18/5/2017 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ (tức ông Tất Thành Cang – người đã bị kỷ luật, cách chức trong Đảng liên quan đến sai phạm bán rẻ 32 ha đất Phước Kiển, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh – PV) chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco. Tiếp đến tại văn bản số 730/IPC.17 ngày 16/6/2017 của Công ty IPC báo cáo UBND Thành phố Hồ Chí Minh có nêu “Thường trực Thành uỷ đã chấp nhận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Thông báo số 495-TB/VPTU ngày 18/5/2017”.

Thanh tra thành phố khẳng định: Việc Sadeco cho rằng “Thường trực Thành uỷ đã chấp thuận chủ trương” như văn bản nêu trên là không chính xác vì Thông báo số 495-TB/VPTU ngày 18/5/2017 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ.

Sau khi bị cơ chức năng phát hiện Công ty Sadeco đã ngừng hợp tác chiến lược với Công ty Nguyễn Kim, thu hồi toàn bộ 9 triệu cổ phần đã phát hành cho cổ đông chiến lược và điều chỉnh phương án tăng vốn điều lệ Công ty Sadeco từ việc phát hành cho cổ đông chiến lược sang phát hành cho cổ đông hiện hữu sở hữu vốn điều lệ. Điều này giúp giữ nguyên tỷ lệ sở hữu của Công ty IPC tại Công ty Sadeco cũng như quyền chi phối cổ đông Nhà nước.

Tuy nhiên, Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh chỉ rõ, việc Công ty Sadeco huỷ bỏ việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược là Công ty Nguyễn Kim thể hiện việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược không đúng quy định pháp luật nên các bên huỷ bỏ. Việc làm này của Công ty IPC và Công ty Sadeco trong quá trình thanh tra là xem thường kỷ luật, kỷ cương, có dấu hiệu đối phó, gây trở ngại cho hoạt động thanh tra.