Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh:Việt Nam đã chuẩn bị tích cực để khai thác lợi ích khi EVFTA có hiệu lực từ 1/8

Quốc hội đã bấm nút thông qua Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA), xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa của bước tiến này trong tiến trình tiến tới thực thi EVFTA?

Thực sự chúng ta rất vui mừng khi được chứng kiến kết quả tốt đẹp liên quan đến phê chuẩn Hiệp định EVFTA ngày hôm nay.

Có thể nói quá trình để đàm phán ký kết và phê chuẩn EVFTA đã đi đến bước cuối cùng và nay đã hoàn tất. Phần công việc còn lại chủ yếu là thủ tục đối ngoại trong trao đổi công hàm giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu để chính thức hoàn tất quy trình pháp lý phê chuẩn Hiệp định. Nếu như không có gì thay đổi thì Hiệp định sẽ chính thức có hiệu lực theo nguyên tắc hai bên thỏa thuận là ngày đầu tiên của tháng thứ 2 sau khi hoàn tất phê chuẩn hiệp định ở hai phía. Như vậy có thể nói từ 1/8 Hiệp định sẽ có hiệu lực để phục vụ cho Liên minh châu Âu và Việt Nam tổ chức thực thi.

Có thể nói chúng ta đã có quá trình rất khó khăn và gian khổ trong gần 10 năm để trở thành đối tác bình đẳng trong Hiệp định cân bằng về lợi ích như EVFTA. Đây là một hiệp định có ý nghĩa chiến lược trong sự phát triển chung của Việt Nam cũng như Liên minh châu Âu, đóng góp cho sự phát triển và hoàn thiện hệ thống thương mại đa phương trên cơ sở luật lệ đã hoàn tất. Chúng ta đã thấy hội nhập của Việt Nam đã bước sang trang mới, bước sang giai đoạn chúng ta chủ động trong chiến lược hội nhập sâu rộng trên thế giới, đảm bảo lợi ích cốt lõi của đất nước, nền kinh tế phục vụ sự phát triển bền vững của đất nước trong các cam kết này.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN.

Chúng ta có tiến trình gần 10 năm để tiến tới giai đoạn cuối này, vậy vị thế của Việt Nam được khẳng định ra sao trong suốt tiến trình vừa qua và khi EVFTA sẽ chính thức đi vào có hiệu lực, thưa Bộ trưởng?

Với EVFTA, chúng ta đã có hiệp định thương mại tự do thế hệ mới rất quan trọng, chất lượng cao, phạm vi rất rộng và rất sâu, với những đối tác kinh tế thương mại hàng đầu thế giới. Có thể nói, xét về khía cạnh hội nhập thì chúng ta đã đi vào giai đoạn cuối mà chúng ta đã rất chủ động hội nhập với thế giới.

Như vậy có thể nói EVFTA giúp hình ảnh và vị thế của Việt Nam tiếp tục được tăng cường và củng cố ở khu vực và toàn cầu. Không chỉ về các đối tác bình đẳng, có trách nhiệm và có vai trò trong kinh tế thương mại, đầu tư và cả địa chính trị đối ngoại.

Năm 2020, chúng ta hoàn tất việc phê chuẩn Hiệp định này, đồng thời, chúng ta là chủ tịch của ASEAN, thành viên không thường trực của hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, tất cả những điều đó cho thấy hình ảnh của Việt Nam, một quốc gia năng động phát triển với những vị thế rất xứng đáng và những hình ảnh tốt đẹp trong tất khía cạnh. Chúng ta có cơ hội và dư địa phát triển mạnh mẽ trên cơ sở gắn kết hài hòa chiến lược hội nhập với mục tiêu phát triển về bền vững của đất nước cũng như chiến lược đối ngoại.

Và cuối cùng thông qua kết quả tốt đẹp và tích cực chúng ta đạt được trong cuộc chiến chống dịch COVID-19 cũng như phát huy ảnh hưởng của mình thì chúng ta thật sự trở thành quốc gia có hình ảnh sự thân thiện ổn định, an toàn và phát triển, năng động trong con mắt của cộng đồng quốc tế.

Thưa Bộ trưởng, khi EVFTA có hiệu lực, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng ngay được cơ hội vào thị trường EU hay chưa và đặc biệt trong tình hình mới sau dịch COVID-19 thì EVFTA sẽ là một bước tiến, động lực thúc đẩy thương mại Việt Nam với đối tác lớn như EU không?

Tôi cho rằng lúc này không phải là lúc chúng ta trao đổi rằng xem các doanh nghiệp của Việt Nam có thể vào ngay thị trường châu Âu thông qua Hiệp định Thương mại này không mà chúng ta phải đặt ra câu hỏi, chúng ta phải làm gì để cho cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế của chúng ta được thụ hưởng và khai thác tốt nhất và có hiệu quả cao nhất những cơ hội và những thuận lợi từ EVFTA.

Để làm được những điều này thì Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ ngành, tổ chức chính trị trong cả nước vào cuộc từ rất sớm, ngay từ trong quá trình chúng ta triển khai hoạt động đàm phán, sau đó là ký kết và bây giờ là phê chuẩn hiệp định.

Đặc biệt, quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng đã rất rõ trong chương trình tổng thể chương trình hành động của Chính phủ Việt Nam để tổ chức thực thi hiệp định.

Tôi nhắc lại, cái này cũng là một nội dung quan trọng đối với Liên minh châu Âu vì nó sẽ chứng minh quan điểm tích cực và trách nhiệm cao nhất của Việt Nam là đối tác tin cậy và bình đẳng của Liên minh Châu Âu. Việt Nam là nước đầu tiên ở châu Á Thái Bình Dương được Liên minh Châu Âu lựa chọn và xây dựng thực thi Hiệp định thương mại tự do này.

Chính phủ sẽ sớm ban hành chương trình hành động sau khi được Quốc hội phê chuẩn. Trong đó, bao gồm 5 nhóm nhiệm vụ lớn nhất đảm bảo quá trình thực thi có hiệu quả. Đó là những nội dung rất quan trọng liên quan đến tổ chức tuyên truyền phổ biến pháp luật cho tất cả cộng đồng doanh nghiệp và người dân để đảm bảo thuận lợi và hiệu quả trong thụ hưởng những cam kết của Hiệp định cũng như hiểu rõ được trách nhiệm cũng như yêu cầu cho chúng ta đối với người dân và doanh nghiệp thực thi Hiệp định.

Vì vậy, thời gian qua bên cạnh việc hoàn tất chương trình hành động để Chính phủ ban hành thì chúng tôi cũng triển khai ngay một số nhiệm vụ và yêu cầu cần thiết. Chúng tôi đã rà soát và quy định ngay những quy phạm pháp luật trong khuôn khổ điều kiện cho phép và các hướng dẫn để chúng ta có thể khai thác hiệp định ngay từ khi Hiệp định có hiệu lực từ 1/8/2020. Trong đó, có những vấn đề cụ thể như liên quan đến chứng nhận về xuất xứ cho sản phẩm hàng hóa của Việt Nam vì đây là những điều kiện tiên quyết, đảm bảo lợi ích và hiệu quả cho sản phẩm hàng hóa dịch vụ của Việt Nam khi xuất khẩu sang Châu Âu được hưởng ưu đãi thuế quan và những ưu đãi khác.

Chúng tôi cũng đã tổ chức tập huấn cho các cơ quan quản lý chuyên môn, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất nhập khẩu thương mại, hội nhập nói chung và những lĩnh vực có liên quan để từ đó tổ chức triển khai thực hiện hiệp định có hiệu quả trên cả nước.

Không đợi đến khi Quốc hội phê chuẩn như ngày hôm nay và ban hành chương trình hành động của Chính phủ, ngay khi hoàn tất đàm phán và chuẩn bị ký kết thì chúng tôi đã xây dựng hàng loạt kế hoạch tổ chức tập huấn, phổ biến kiến thức không chỉ cho các công chức cán bộ cơ quan quản lý mà cho cả cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhóm đối tượng chiếm 97% tổng số doanh nghiệp của Việt Nam.

Một điều nữa, chúng tôi tổ chức liên tục các buổi làm việc và chương trình phối hợp với các bộ ngành như Bộ Khoa học công nghệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để chuẩn bị ngay kế hoạch thực hiện các nội dung chương trình hành động, nhất là vấn đề tổ chức thực thi Hiệp định ngay từ 1/8. Đó là những nội dung mới liên quan tới bảo hộ, sở hữu trí tuệ, Luật bảo hiểm… những điều này chúng ta đã chủ động một bước. Như vậy, có thể nói so với quá trình trước kia thực hiện các Hiệp định thương mại tự do khác hay những khuôn khổ hội nhập khác, chưa bao giờ chúng ta có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và vào cuộc một cách đồng bộ, toàn diện và kịp thời của Chính phủ, các cơ quan, địa phương và có sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp cũng như người dân.

Dệt may là một trong những ngành sẽ được hưởng lợi từ Hiệp định EVFTA. Ảnh: Anh Tuấn/TTXVN.