Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Sử dụng phân bón hữu cơ là xu hướng tất yếu

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN

Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp sạch theo hướng bền vững, hiệu quả với việc sử dụng phân bón hữu cơ là một xu hướng tất yếu.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, Việt Nam đang mất cân đối nghiêm trọng về sử dụng phân bón, nông dân lạm dụng phân bón vô cơ trong sản xuất. Việt Nam đang tiến tới sản xuất hàng hóa theo tín hiệu thị trường, trong khi thị trường ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn về chất lượng sản phẩm, cùng với đó phải có các giải pháp trong canh tác giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu… Bởi vậy, việc sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ được coi là một trong những giải pháp quan trọng đặt ra hiện nay cho ngành nông nghiệp.

Hiện nhu cầu sử dụng phân bón ở Việt Nam ước tính khoảng 11 triệu tấn các loại. Tính đến tháng 12/2017, số lượng sản phẩm phân bón hữu cơ sản xuất công nghiệp đã đăng ký là 713 sản phẩm, chiếm 5% so với tổng số sản phẩm phân bón đã đăng ký, còn lại 93,7% là các loại phân bón vô cơ (13.423 sản phẩm) và 1,3% là phân bón sinh học (182 sản phẩm). Như vậy số lượng sản phẩm phân bón đang được sản xuất, nhập khẩu, sử dụng trong nước thuộc loại phân vô cơ đã nhiều hơn phân hữu cơ tới hơn 19 lần.

Hiện nay trên toàn quốc có 180 cơ sở đã được cấp phép sản xuất phân bón hữu cơ. Tổng công suất của các cơ sở sản xuất phân bón hữu cơ là 2,5 triệu tấn/năm, chiếm 8,5% so với tổng công suất các cơ sở sản xuất phân bón trong nước (29,5 triệu tấn/năm) và bằng gần 1/10 so với công suất sản xuất phân bón vô cơ (26,7 triệu tấn/năm).

Do thiếu các biện pháp hỗ trợ, khuyến khích sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ tại Việt Nam đã dẫn tới sự mất cân đối nghiêm trọng trong việc sử dụng phân bón hữu cơ và vô cơ. Cho đến tháng 9/2017, Chính phủ ban hành Nghị định số 108/2017/NĐ-CP về quản lý phân bón thay thế Nghị định số 202/2013/NĐ-CP. Lần đầu tiên, các quy định về khuyến khích sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ đã được đưa vào một nghị định. Những quy định tại Nghị định 108/NĐ-CP đã bước đầu xác định sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ là nội dung quan trọng để phát triển một nền nông nghiệp sạch và bền vững.

Tuy nhiên, hiện hệ thống tiêu chuẩn về phân bón nói chung và phân bón hữu cơ nói riêng vẫn còn thiếu và chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Chưa có quy chuẩn kỹ thuật nào trong lĩnh vực phân bón được xây dựng.

Theo ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Cục đã tiến hành rà soát và xây dựng kế hoạch xây dựng các tiêu chuẩn; trong đó, đặc biệt quan tâm, ưu tiên đến nhóm chỉ tiêu của phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học, chế phẩm vi sinh… Mục tiêu năm 2019 sẽ hoàn thiện cơ bản các tiêu chuẩn về phương pháp thử để kiểm tra chất lượng phân bón.

Cục Bảo vệ thực vật cũng đang khẩn trương xây dựng và hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng phân bón; trong đó có các quy định cụ thể về chất lượng phân bón hữu cơ, các chế phẩm sinh học, chế phẩm vi sinh. Dự kiến sẽ trình ban hành trong tháng 5/2018.

Với mục tiêu phát triển sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ cả về lượng và chất đảm bảo hiệu quả, bền vững góp phần xây dựng nền nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị nông sản và bảo vệ môi trường, ngành nông nghiệp phấn đấu tăng tỷ trọng sử dụng phân bón hữu cơ ít nhất là trên 3 triệu tấn/năm.

Ngành sẽ khuyến khích, vận động để đảm bảo ít nhất 50% trong tổng số các đơn vị sản xuất phân bón cả nước cam kết đầu tư phát triển sản xuất phân bón hữu cơ đặc biệt là các đơn vị sản xuất phân bón vô cơ lớn.

Để tạo ra hành lang pháp lý, các nội dung nhằm khuyến khích hơn nữa phát triển sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ sẽ được đưa vào dự thảo Luật Trồng trọt; trong đó, bao gồm cả các chính sách hỗ trợ về đất đai,thuế, tín dụng cũng như thúc đẩy áp dụng các công nghệ mới.

Về dài hạn, cần xây dựng và đưa ra các chính sách để khuyến khích ưu tiên sản xuất và sử dụng các loại phân bón hữu cơ sử dụng nguyên liệu sẵn có trong nước từ phế phụ phẩm nông nghiệp, chăn nuôi, rác thải, bùn khoáng…; tạo điều kiện thuận lợi về điều kiện đầu tư, kinh doanh cho các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh các loại sản phẩm…

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, cần tập trung, đồng lực với ở cả 3 khu vực: các nhóm giải pháp của Chính phủ, hành động quyết liệt của doanh nghiệp và sự ủng hộ của người dân kể cả trong tiêu thụ sản phẩm và tiêu dùng sản xuất.