Các học giả Nga chỉ trích Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông

Cố vấn Hội đồng LB (Thượng viện) Nga Irina A. Umnova trả lời phỏng vấn.

Ngày 21/3, tại Học viện Tư pháp trực thuộc Tòa án Tối cao LB Nga đã diễn ra Hội thảo quốc tế “Tranh chấp lãnh thổ và luật hòa bình trong kỷ nguyên toàn cầu hóa hiện nay” bàn về các tranh chấp lãnh hải chưa thể phân định tại Biển Đông, biển Caspi và Bắc Cực. Hàng chục chuyên gia, học giả Nga và các vị khách quốc tế đến từ Iran, Azerbaijan, Síp, Ấn Độ đã tham gia sự kiện do Học viện Tư pháp phối hợp với Khoa Luật hiến pháp và luật quốc tế Đại học tổng hợp tài chính trực thuộc chính phủ LB Nga và Ban Luật học, Viện thông tin khoa học xã hội – Viện hàn lâm khoa học Nga (RAN) tổ chức này. Đây là 3 đơn vị có uy tín cao về luật thuộc các cơ quan LB và chính phủ Nga.

Trưởng Ban chuyên trách về phương Bắc và Viễn Đông, Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga, Nghị sĩ Nikolay M. Kharitonov đã gửi thư chúc mừng Hội thảo. Bức thư lưu ý tất cả các bên tranh chấp lãnh thổ cần sử dụng mọi nỗ lực để giải quyết vấn đề bằng phương thức hòa bình, dựa trên cơ sở luật pháp cũng như sự công bằng.

Hội thảo dành ngay phiên đầu tiên để thảo luận tranh chấp tại Biển Đông, tập trung vào những diễn biến mới nhất liên quan đến hành động phi pháp của Trung Quốc như bồi đắp các đảo nhân tạo, đường băng, tổ chức bay thử nghiệm, triển khai hệ thống tên lửa phòng không trên một số đảo tranh chấp. Các tham luận đã phân tích sâu nguyên nhân, yếu tố lịch sử, hiện trạng tranh chấp tại Biển Đông, chỉ trích các hành động đơn phương của Trung Quốc, đặc biệt là động thái quân sự hóa Biển Đông và khuyến nghị biện pháp giải quyết vấn đề. Tất cả các chuyên gia, học giả đều khẳng định lo ngại tình hình ngày càng căng thẳng và có nhiều nguy cơ bùng phát xung đột trước các hành động ngang nhiên của Trung Quốc.

Quang cảnh hội thảo.

Trong tham luận “Những thách thức an ninh mới trên Biển Đông”, Tiến sỹ Dmitry V Mosyakov, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Đông Nam Á, Australia và châu Đại Dương, Viện Nghiên cứu Phương Đông – RAN bày tỏ lấy làm tiếc khi những dự báo từ lâu của ông rằng tình hình tại Biển Đông sẽ tiếp tục leo thang hoàn toàn được khẳng định. Trung Quốc không có ý định dừng lại và sẽ không dừng lại, mà chỉ gia tăng quá trình chạy đua vũ trang trên các đảo ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam). Trung Quốc nỗ lực biến các đảo này, những đảo mà xét trên quan điểm luật quốc tế Trung Quốc đã chiếm đoạt bất hợp pháp, thành tàu sân bay không chìm. Ông cho rằng việc Trung Quốc mở rộng các đảo, xây dựng cơ sở trên đó, hoàn toàn dễ dàng biến thành các căn cứ quân sự và không thể không gây quan ngại cho các nước. Ông cảnh báo về nguy cơ đụng độ quân sự ngày càng tăng cao Trung Quốc và Mỹ.

Trong tham luận “Biển Đông – Căng thẳng gia tăng và biện pháp giải quyết”, Tiến sỹ Grigory M. Lokshin, chuyên gia khoa học hàng đầu Trung tâm nghiên cứu Việt Nam và ASEAN, Viện Viễn Đông – RAN đã phê phán những đòi hỏi phi lý về Đường lưỡi bò của Trung Quốc, việc nước này sử dụng những biện pháp thô bạo với ngư dân Việt Nam. Tham luận của ông Lokshin nhận định: “LB Nga, nhìn chung hiểu và chia sẻ lập trường của Việt Nam trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Nga quan tâm sâu sắc đến việc duy trì và phát triển quan hệ hữu nghị giữa hai nước láng giềng. Lập trường của Nga về vấn đề Biển Đông nằm ở chỗ hiện cả Việt Nam lẫn Trung Quốc đều là đối tác chiến lược quan trọng của Nga. Vì thế quan điểm mang tính nguyên tắc của Nga cũng logic là Hà Nội và Bắc Kinh cần giải quyết vấn đề lãnh thổ trên bàn đàm phán và loại bỏ mọi hành động đơn phương có thể làm nảy sinh xung đột quân sự”.

Phát biểu với phóng viên TTXVN, trưởng ban tổ chức Irina A. Umnova, Giáo sư, tiến sỹ luật học, Cố vấn Hội đồng LB (Thượng viện) Nga, Trưởng ban nghiên cứu hiến pháp-pháp luật Học viện tư pháp, cho biết: “Tôi muốn nói rằng vấn đề tại Biển Đông mỗi năm ngày càng trở nên gay gắt. Và hiện không còn là vấn đề khu vực mà là vấn đề toàn cầu. Học viện Tư pháp trực thuộc Tòa án Tối cao LB Nga với tư cách nhà tổ chức muốn xem xét việc giải quyết hoàn bình bằng pháp luật vấn đề này. Nhiện vụ của Hội thảo là biện pháp hòa bình nào các nhà khoa học, chính trị hàng đầu có thể khuyến cáo để từng bước giải quyết xung đột ở Biển Đông. Hôm nay hội thảo diễn ra rất tích cực và hầu như mọi diễn giả đều đưa ra khuyến nghị của mình. Về phần mình, nếu trước đây tôi đề xuất giải quyết vấn đề trong khuôn khổ ASEAN thì nay tôi cho rằng cần giải quyền vấn đề ở cấp LHQ, thành lập một ủy ban quốc tế với tất cả các bên tham gia ở cấp LHQ, tiến hành thường xuyên giám sát các vấn đề ở Biển Đông, lập báo cáo để trình lên Đại hội đồng LHQ, hoặc các nhánh cơ quan này bởi vấn đề hiện đã trở nên nghiêm trọng như hội thảo đề cập tới”.

Ông Boris Vinogradov, Tổng biên tập tạp chí mạng “Thế giới Đa cực” thì cho rằng: “Hoạt động quân sự của một số nước, ý tôi muốn nói là Trung Quốc, đã tạo ra căng thẳng đáng kể trong khu vực, điều này một số diễn giả cũng đã nêu rõ tại Hội thảo. Tôi cũng đồng ý với họ rằng chính sách của Trung Quốc trong những năm vừa qua, cụ thể như đường Lưỡi bò, bồi đắp đảo nhân tạo, xây dựng các công trình quân sự như đường băng, căn cứ… chỉ dẫn tới gia tăng căng thẳng, hủy hoại lòng tin. Và chính bầu không khí tin tưởng tại khu vực có vai trò quan trọng về chính trị và kinh tế với tất cả các nước. Công luận, các chính trị gia, chính phủ các nước, LHQ và các tổ chức cần đặc biệt lưu ý vấn đề này”.

Điểm đặc biệt lần này là tại Hội thảo trưng bày một lượng tài liệu phong phú như ảnh, bản đồ, sách bằng chứng pháp lý về chủ quyền của Việt Nam tại Biển Đông, cũng như nhiều tranh ảnh, chiếu các đoạn video vạch trần hành động phi pháp, đơn phương của Trung Quốc.