Chuyện về cán bộ quản giáo

Một số người nghĩ rằng cán bộ quản giáo phải lạnh lùng và nghiêm nghị mới có thể “trị” được những tên phạm tội “máu lạnh”. Nhưng không, ở Trại giam Long Hòa, những người thầy “đặc biệt” này luôn thấu cảm, bao dung, kiên nhẫn trong hành trình “giáo dục lại” những người lầm lỗi.

Trao niềm tin

Cán bộ quản giáo không chỉ trông giữ mà còn có nhiệm vụ giáo dục, cảm hóa, giúp phạm nhân biết ăn năn hối cải, suy nghĩ tích cực, nỗ lực cải tạo tốt để sớm được trở về với gia đình. Xác định được điều này, Thiếu tá Nguyễn Tấn Đạt nói riêng, các cán bộ quản giáo tại Trại giam Long Hòa nói chung luôn thực hiện đúng quy định pháp luật, vừa nghiêm khắc, vừa mềm mỏng, làm việc có lý, có tình để qua đó, phạm nhân làm lại cuộc đời.

Thiếu tá Nguyễn Tấn Đạt chia sẻ: “Phạm nhân khi vào chấp hành án phạt tù, cán bộ quản giáo phải nắm được nguyên nhân phạm tội, môi trường sống trước khi phạm tội vì môi trường đó tác động đến họ rất nhiều. Do đó, tùy từng hoàn cảnh, từng đối tượng phạm nhân, cán bộ quản giáo sẽ có cách làm phù hợp để hướng về con đường hoàn lương. Cán bộ quản giáo vì thế không chỉ có tinh thần trách nhiệm mà cần phải có lòng nhân ái, bao dung để cảm hóa, đánh thức phần thiện lương trong mỗi phạm nhân”.

Được giao nhiệm vụ quản giáo đối với phạm nhân dưới 18 tuổi thường hiếu động, dễ bị lôi kéo, bản thân hết lòng uốn nắn, giáo dục, quản lý theo đúng quy định pháp luật. Đặc biệt, đối với những phạm nhân sau khi phạm tội bị gia đình chối bỏ, không thăm gặp, Thiếu tá Nguyễn Tấn Đạt “bất đắc dĩ” trở thành người thân của họ.

Phạm nhân T.V.K. tâm sự: “Em phạm tội cướp giật tài sản và bị tuyên án 6 năm tù. Những ngày đầu vào trại chấp hành án tù, không đêm nào em ngủ được. Được cán bộ Đạt động viên, giải thích và tạo điều kiện chấp hành tốt nội quy trại giam, em đã giảm án được 1 lần. Trên con đường làm lại cuộc đời, em đã không còn đơn độc. Không chỉ em mà nhiều phạm nhân khác cũng xem cán bộ Đạt như cha mẹ của mình”.

Gần 21 năm gắn bó với “nghề” quản giáo, Thiếu tá Nguyễn Tấn Đạt không nhớ đã truyền cảm hứng hoàn lương, tử tế cho bao nhiêu phạm nhân, chỉ nhớ rằng anh cũng trải qua nhiều kỷ niệm, vui, buồn đều có. Song, điều đọng lại và niềm an ủi lớn nhất là phạm nhân cải tạo tốt, nhất là sau khi chấp hành xong án tù quay về địa phương, trở thành người sống tử tế.

"Người mẹ" thứ hai

Phân trại 1 - Trại giam Long Hòa được bao quanh bởi những dãy tường cao. Ở nơi cách ly với xã hội tưởng chừng không tiếng nói, cười của trẻ thơ. Thế nhưng, nơi này lại có một khu phòng giam đặc biệt. Ở đó, các bé hồn nhiên nô đùa cùng nhau, phạm nhân nữ đang nuôi con nhỏ cùng ngồi lại chia sẻ kinh nghiệm nuôi con.

Hiện Trại giam Long Hòa có 13 trẻ em ở cùng mẹ chấp hành án phạt tù. Bé lớn nhất gần 3 tuổi, bé nhỏ nhất chỉ mới 6 tháng tuổi. Dù theo chính sách nhân đạo của Nhà nước, những đứa trẻ này được chăm sóc, dạy dỗ và được hưởng đầy đủ các chế độ như những trẻ em bình thường khác nhưng trong môi trường đặc biệt này, các em khó có thể phát triển như bao trẻ em khác.

Đại úy Phạm Thảo Nguyên (cán bộ trực trại) trải lòng: “13 đứa trẻ là 13 hoàn cảnh khác nhau, đều sống thiếu thốn tình cảm gia đình, không có điều kiện vui chơi như các bạn cùng trang lứa. Trong giai đoạn ăn dặm, các bé cũng không được chăm sóc kỹ, không có đồ ăn riêng dành cho trẻ theo độ tuổi, tuổi thơ của các bé đã không trọn vẹn. Đau lòng hơn, một số phạm nhân nữ chưa thật sự biết cách chăm sóc, yêu thương con”.

Là phụ nữ và có 2 con nhỏ, hơn ai hết, Đại úy Phạm Thảo Nguyên hiểu sự thiếu thốn của phạm nhân nữ mang thai hoặc nuôi con nhỏ. Có lẽ vì thế, các cán bộ quản giáo như Đại úy Phạm Thảo Nguyên đã trở thành "mẹ đỡ đầu" của nhiều trẻ em nơi đây. Và chỉ cần nghe các con bệnh, thiếu thốn, chị sẵn sàng bỏ tiền túi mua đồ tặng. Riêng những dịp lễ, tết, chị tổ chức tặng quà cho các bé. Với tấm lòng bao dung, yêu trẻ thơ nên mỗi khi thấy bóng dáng chị từ xa, các bé chạy đến, sà vào lòng.

Phạm nhân N.T.K.T. chia sẻ: “Tôi vừa vào chấp hành án phạt tù thì phát hiện mang thai được 1 tháng. Không có gia đình, người thân nên khi sinh con, các cán bộ quản giáo thay phiên nhau chăm sóc mẹ con tôi. Trong thời gian nuôi con nhỏ, cán bộ quản giáo tạo điều kiện trong lao động, gần khu trại giam để tiện chăm sóc con. Những đồ dùng cho trẻ em như tã, bình sữa, quần áo,... cán bộ quan tâm hỗ trợ. Sự hỗ trợ của các cán bộ giúp tôi cảm nhận được tình thân, lòng bao dung đối với những người từng lầm lỗi, góp phần tiếp thêm niềm tin, động lực để tôi nỗ lực cải tạo tốt, sớm trở về địa phương, tái hòa nhập cộng đồng”.

Theo quy định, trẻ nhỏ chỉ được ở chung với mẹ chấp hành án phạt tù đến khi đủ 36 tháng tuổi. Trong khi đó, một số phạm nhân nữ chấp hành án phạt tù thường bị gia đình bỏ rơi hoặc không có người thân nên bắt buộc sau 36 tháng, trại giam phải đưa những trẻ nhỏ này vào Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Tây Ninh để được chăm sóc, nuôi dưỡng. Từ đây, các bé phải sống xa vòng tay yêu thương của mẹ.

Đại úy Phạm Thảo Nguyên nghẹn ngào nói: “Không biết tương lai của các cháu sẽ ra sao? Khi lớn lên, các cháu có thể sẽ cảm thấy mặc cảm, tự ti về hoàn cảnh của mình. Chỉ hy vọng rằng khi chấp hành xong án phạt tù, các phạm nhân sẽ quay lại nhận con và phấn đấu trở thành người lương thiện, làm điểm tựa cho các cháu”.

Trò chuyện cùng các cán bộ quản giáo như Thiếu tá Nguyễn Tấn Đạt, Đại úy Phạm Thảo Nguyên và nhiều cán bộ khác, chúng ta càng hiểu hơn về công việc thầm lặng nhưng rất đỗi tự hào của các đồng chí mang sắc phục Công an Nhân dân. Các đồng chí ấy không chỉ làm việc bằng tinh thần trách nhiệm, kỷ luật mà bằng cả trái tim bao dung, yêu thương và sẻ chia. Chính các đồng chí đã trao cơ hội mới, niềm tin để các phạm nhân hối hận vì những lỗi lầm trong quá khứ, cải tạo tốt để sớm tái hòa nhập cộng đồng./.