Dạng đột biến của virus SARS-CoV-2 khiến đại dịch khó kiểm soát hơn

Trong quá trình càn quét khắp thế giới, chuỗi gien của virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 đã biến đổi ngẫu nhiên. Hầu hết đột biến không thay đổi cách thức hoạt động của virus, ngoại trừ một dạng hình thành từ đầu đại dịch.

Loại đột biến 614G lần đầu phát hiện tại Trung Quốc hồi tháng 1/2020 đã lan nhanh đến châu Âu và Mỹ.

Ảnh: NYTIMES

Theo tờ New York Times, nhiều nghiên cứu mới đã chỉ ra dạng biến thể 614G xuất hiện từ những ngày đầu bùng phát bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đã tạo điều kiện cho virus dễ dàng lây lan từ người sang người hơn, đồng thời khiến đại dịch trở nên khó kiểm soát hơn.

Biến thể 614G lần đầu được phát hiện tại miền Đông Trung Quốc hồi tháng 1/2020, sau đó nhanh chóng lan khắp châu Âu và thành phố New York (Mỹ). Trong vài tháng, biến thể này đã xuất hiện khắp thế giới, thay thế các dạng virus SARS-CoV-2 khác.

Suốt nhiều tháng qua, giới khoa học đã tranh luận gay gắt về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên. Các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos hồi tháng 5 từng cho rằng 614G đã biến đổi khả năng lây nhiễm cho con người nhạy bén hơn.

Nhiều người tỏ ra nghi ngờ, cho rằng biến thể này chỉ đơn giản tình cờ xuất hiện nhiều hơn tại các vùng dịch lớn, như ở miền Bắc nước Ý – nơi gieo mầm cho những đợt bùng phát ở địa phương khác.
Nhưng một loạt nghiên cứu mới – trong đó có phân tích về gien giữa các đợt bùng phát cũng như thí nghiệm trên chuột và mô phổi người – đã góp phần củng cố quan điểm rằng virus đột biến 614G trên thực tế đã phát triển khác biệt. Cụ thể, nó lây nhiễm sang người dễ dàng hơn so với biến thể ban đầu được phát hiện ở Vũ Hán, Trung Quốc.

Hiện chưa có bằng chứng cho thấy virus SARS-CoV-2 bị đột biến 614G có thể gây triệu chứng nghiêm trọng hơn, khiến nhiều người tử vong hơn hay cản trở công tác điều chế vaccine. Những phát hiện trên cũng không làm thay đổi thực tế rằng tại các khu vực quyết liệt ban hành biện pháp hạn chế, đề cao giãn cách xã hội cũng như đeo khẩu trang đã đạt hiệu quả chống dịch tốt hơn so với những nơi không thực hiện.

David Engelthaler, một nhà di truyền học tại Viện Nghiên cứu Genomics ở Arizona, cho biết sự thay đổi nhỏ trong bộ gien của virus dường như đã tạo ra một tác động lớn. Theo ông, có thể chính đột biến 614G là nguyên nhân hình thành đại dịch.

Đa số chuyên gia trong đó có ông Engelthaler tin rằng các đợt bùng phát SARS-CoV-2 đầu tiên đã lan khắp thế giới mà không cần đột biến 614G. Chủng virus gốc phát hiện ở Vũ Hán cuối năm 2019 vốn có tính lây nhiễm mạnh. Tuy nhiên, đột biến dường như khiến đại dịch lan nhanh và xa hơn.

Nhân viên y tế vận chuyển xác bệnh nhân COVID-19 tại Vũ Hán hồi tháng 2. Ảnh: AP