Đọc và chia sẻ - Hành trình lan tỏa tri thức và niềm vui

Trong xã hội hiện đại, giữa muôn vàn phương tiện giải trí, sách vẫn giữ một vị trí không thể thay thế. Văn hóa đọc, không chỉ là đọc sách mà còn là sự kết tinh của tri thức, tình cảm và sự sáng tạo, đang từng bước được gìn giữ, phát huy bằng nhiều hình thức sinh động trong đời sống.

Từ gia đình đến nhà trường

Dù mới học lớp 5, em Nguyễn Ngọc Xuân Nghi - học sinh (HS) Trường Tiểu học Châu Văn Liêm (huyện Đức Hòa, tỉnh Long An), có “thâm niên” 5 năm đọc sách.

Em kể, mình bắt đầu đọc sách từ năm lớp 1, khi được ba mẹ tặng sách làm quà sinh nhật. Từ đó, mỗi năm, sách vẫn luôn là món quà sinh nhật em yêu thích nhất. “Sách giúp em có thêm kiến thức, học văn tốt hơn. Ở nhà em có đến 3 kệ sách. Mẹ và em của em cũng thích đọc nên mỗi khi có thời gian rảnh là cả nhà lại cùng nhau đọc sách. Em thấy như vậy rất vui!” - Nghi hồn nhiên chia sẻ.

Chính niềm yêu thích ấy đã đưa Nghi đến với Hội thi Tuyên truyền giới thiệu sách do huyện tổ chức. Trên sân khấu, em tự tin kể lại câu chuyện trong sách kèm cảm nghĩ của mình, nhận được nhiều tràng pháo tay từ bạn bè và khán giả.

Em Lê Trường Phát (11 tuổi, ngụ thị trấn Đông Thành, huyện Đức Huệ) cũng hình thành thói quen đọc sách nhờ ảnh hưởng từ người anh trai. Phát thường đến thư viện trường vào giờ ra chơi để tìm đọc truyện tranh và sách về học đường.

“Ba mẹ thường mua sách cho em và anh hai nhưng em đọc rất nhanh nên thường lên thư viện mượn thêm sách về đọc” - Phát nói. Từ nền tảng gia đình, thói quen đọc sách được hình thành tự nhiên, trở thành hành trang quý báu trong hành trình học tập và trưởng thành của các em nhỏ.

Không chỉ gia đình, trường học cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển văn hóa đọc trong thế hệ trẻ. Thông qua những hoạt động gần gũi và thiết thực, các trường từng bước định hướng, hình thành thói quen đọc sách cho HS.

Tại Trường THPT Nguyễn Trung Trực - Bến Lức (huyện Bến Lức), nhiều hoạt động thiết thực được tổ chức như quyên góp và trao đổi sách, thi phát biểu cảm nghĩ, xây dựng kệ sách trong lớp,... giúp HS tiếp cận và yêu sách nhiều hơn.

Vừa đọc xong một quyển sách về lập trình, Nguyễn Minh Chiến (HS lớp 11A7, Trường THPT Nguyễn Trung Trực - Bến Lức) liền mang tặng lại thư viện trường trong đợt quyên góp sách lần thứ 3 của năm học.

“Em thích tìm hiểu lập trình nên có nhiều sách về lĩnh vực này. Khi đọc xong, em tặng lại để các bạn có cùng sở thích có thêm tài liệu tham khảo” - Chiến chia sẻ.

Theo Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trung Trực - Bến Lức - Nguyễn Thị Kim Dung, từ đầu năm học 2024-2025 đến nay, nhà trường tổ chức 2 đợt quyên góp với hơn 250 quyển sách được trao tặng cho thư viện. Song song đó, các lớp còn tổ chức hoạt động trao đổi sách và phát biểu cảm nghĩ về sách trong các buổi sinh hoạt lớp hoặc tiết hoạt động trải nghiệm. HS có thể trình bày trước lớp hoặc viết cảm nghĩ dán tại “góc chia sẻ cảm xúc”.

Đặc biệt, Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2025 (21/4), trường tổ chức Hội thi “Giọng nói từ trang sách” để HS phát biểu cảm nghĩ về sách bằng nhiều hình thức sáng tạo nhằm phát huy khả năng cảm thụ và kỹ năng diễn đạt của các em.

Cô Nguyễn Thị Kim Dung cho biết: “Do còn hạn chế về kinh phí và cơ sở vật chất nên thư viện chưa có nhiều đầu sách. Tuy nhiên, Ban Giám hiệu nhà trường luôn chú trọng xây dựng trong HS thói quen đọc sách, “làm bạn” với sách và thư viện để có thể rèn luyện kỹ năng tự học. Ngoài bổ sung sách giấy, trường cũng có dự kiến bổ sung thêm máy đọc sách cho thư viện trong thời gian tới”.

Không dừng lại ở phong trào, Trường THPT Nguyễn Trung Trực - Bến Lức còn nỗ lực đưa sách đến gần với HS hơn bằng cách khen thưởng bằng sách hoặc dành thời gian đọc sách cho HS vi phạm nội quy, cần rèn luyện thêm. Những hoạt động này đã góp phần tạo dựng môi trường học đường lành mạnh, giàu tri thức và đầy cảm hứng.

Và toàn xã hội

Xây dựng và phát triển văn hóa đọc không chỉ là trách nhiệm của gia đình, nhà trường mà cần có sự chung tay của toàn xã hội. Hàng năm, vào dịp Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam, các hoạt động như thi “Cảm nhận về quyển sách tôi yêu”, “Kể chuyện theo sách”, “Xếp sách nghệ thuật”, triển lãm sách,... được tổ chức đồng loạt tại các địa phương, thu hút đông đảo người dân, nhất là HS, sinh viên tham gia.

Tại huyện Đức Hòa, Hội thi Tuyên truyền giới thiệu sách dành cho HS, đoàn viên, thanh niên đã trở thành hoạt động thường niên nhân dịp Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam. Qua hội thi, thí sinh được tiếp cận nhiều đầu sách hay về lịch sử, văn hóa, truyền thống yêu nước, qua đó khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tình yêu quê hương và ý chí cống hiến.

Cô Võ Thị Như Ý (giáo viên Trường Tiểu học Lê Minh Xuân, huyện Đức Hòa) chia sẻ: “Để chuẩn bị cho hội thi, thầy trò chúng tôi cùng nhau lên ý tưởng và luyện tập kỹ lưỡng. HS rất hào hứng vì đây là cơ hội để các em sáng tạo, thể hiện bản thân.

Ở trường, các hoạt động khuyến khích đọc sách, viết cảm nghĩ được tổ chức thường xuyên và lồng ghép vào các môn học, tuy nhiên chỉ ở quy mô nhỏ. Hội thi Tuyên truyền giới thiệu sách cấp huyện mang đến cho các em một sân chơi rộng hơn, thúc đẩy khả năng tư duy phản biện và sự tự tin”.

Cùng với các hoạt động phong trào, việc tài trợ sách, thư viện cho trường học và cộng đồng cũng ngày càng được quan tâm. Trong Lễ phát động chào mừng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 4 năm 2025, có 3 đơn vị tham gia ủng hộ sách với tổng trị giá 50 triệu đồng để trao tặng cho các trường học trên địa bàn. Đây là những hành động thiết thực, góp phần củng cố nền tảng tri thức và tiếp thêm động lực phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.

Trong kỷ nguyên số, khi mạng xã hội, game online và các loại hình giải trí trực tuyến chiếm lĩnh đời sống hàng ngày thì việc giữ gìn và phát huy thói quen đọc sách là điều vô cùng cần thiết. Đọc sách không chỉ là cách tiếp cận tri thức mà còn là hành trình mở rộng tâm hồn, nuôi dưỡng ước mơ và khám phá chính mình.

Phó Bí thư thường trực Tỉnh Đoàn - Võ Minh Quốc nhấn mạnh: “Thế hệ trẻ hôm nay có đủ điều kiện tiếp cận tri thức và các phương tiện học tập hiện đại. Việc giữ gìn thói quen đọc sách, yêu sách và sống cùng sách là một điều đáng quý, góp phần hình thành nhân cách, bồi dưỡng tư duy và chuẩn bị cho tương lai”.

Văn hóa đọc không tự nhiên mà có, cũng không thể xây dựng trong ngày một, ngày hai. Đó là quá trình cần sự đầu tư nghiêm túc, sự kiên trì nuôi dưỡng từ mỗi cá nhân, gia đình đến nhà trường và cả xã hội. Khi văn hóa đọc trở thành một phần đời sống thường nhật cũng là lúc tri thức được lan tỏa, gắn kết cộng đồng và kết nối tương lai bằng những giá trị bền vững./.