Giới khoa học phát triển ‘siêu vaccine’ ngừa được mọi biến thể SARS-CoV-2

Sử dụng hướng tiếp cận mang tính đột phá, chuyên gia Steven L. Zeichner thuộc Đại học Y khoa Virginia cùng với Xiang-Jin Meng đến từ Đại học công nghệ Virginia (Mỹ) đã phát triển một loại vaccine có thể ngừa được mọi biến thể virus.

Vaccine này mang đặc điểm khác biệt: Chuyên phong tỏa vùng trình tự peptide hòa màng (fusion peptide) nằm trong protein gai (spike protein) trong tổng thể cấu trúc của SAR-CoV-2. Vùng trình tự này là đặc tính phổ quát của virus này, trên thực tế nó không hề thay đổi khi tiến hành giải trình tự gien của SARS-CoV-2 ở hàng nghìn bệnh nhân trên thế giới. Khả năng áp chế đối với vùng trình tự đặc trưng này sẽ là nhân tố quyết định hiệu quả của vaccine đối với mọi biến chủng của virus Corona mà SARS-CoV-2 là một chủng mới.

Để kiểm định tính hiệu quả, Meng và Zeichner đã chế hai mẫu vaccine. Một loại dùng để tạo đề kháng trước COVID-19 ở người, loại còn lại dùng để ngừa dịch tiêu chảy cấp ở lợn (PEDV). Cả hai dịch bệnh này đều liên quan đến các biến chủng của virus Corona có chung một số đoạn amino acid chứa vùng trình tự peptide hòa màng.

Hai vaccine này được tiêm thử nghiệm ở nhiều nhóm lợn khác nhau. Phân tích kết quả sau đó cho thấy, vaccine ngừa PEDV cũng như SARS-CoV-2 đều hiệu quả trong việc chống lại các căn bệnh do PEDV gây ra trên lợn. Không thể ngăn chặn tuyệt đối lây nhiễm, nhưng hai mẫu vaccine này giúp số lợn được tiêm ngừa không xuất hiện các triệu chứng bệnh nghiêm trọng, kích hoạt hiệu quả hệ thống miễn dịch. Đó là cơ sở quan trọng để đi tới ước đoán: Vaccine COVID-19 theo cách tiếp cận mới này sẽ giúp bảo vệ con người trước lây nhiễm do virus Corona gây ra.

Tính hiệu quả ban đầu của vaccine trước mọi biến chủng của virus Corona là tín hiệu tích cực. Nhưng các nhà khoa học cũng cho rằng cần phải có thêm thử nghiệm và cả thử nghiệm lâm sàng trên người mới có thể tính đến việc cấp phép sử dụng và sản xuất hàng loạt đối với vaccine mới.

Nếu thành công, vaccine do Meng và Zeichner nghiên cứu có thể sẽ tạo ra bước đột phá. Bởi nói tạo ra cách thức mới về sản xuất vaccine nhanh chóng dựa trên những cơ sở bào chế dược phẩm có sẵn trên thế giới, giúp rút ngắn thời gian và giảm giá thành.