Hàng ngàn ha hồ tiêu nhiễm bệnh, chết hàng loạt, nông dân điêu đứng

Ông Nguyễn Văn Thu, thôn Đắk Kual 5, xã Đắk N’drung, huyện Đắk Song cho biết, cách đây 5 năm, thấy giá hồ tiêu cao, gia đình đã phá bỏ vườn cà phê chuyển sang trồng 1.400 trụ hồ tiêu.

Ngoài nguồn vốn tích lũy, gia đình ông đã thế chấp sổ đỏ vay ngân hàng thêm số tiền 250 triệu đồng để đầu tư chăm sóc cho vườn cây. Năm ngoái, hồ tiêu cho thu bói thì giá cả lao dốc. Năm nay vào thu chính thì bỗng dưng vườn tiêu vàng lá rồi chết sạch.

“Từ thời điểm tiêu có hiện tượng vàng lá đến khi chết khô chỉ diễn ra chưa đầy một tuần khiến gia đình không kịp trở tay. Bao nhiêu công sức, vốn liếng của gia đình đã tiêu tan. Bây giờ tiêu chết, không biết lấy tiền đâu ra để trả nợ và kiến thiết lại vườn cây”, ông Thu xót xa.

Cạnh rẫy nhà ông Thu, hơn 1.700 trụ tiêu năm thứ 7 của gia đình ông Nguyễn Hữu Hương cũng chết trơ trụ. Bà Là (vợ ông Hương) cho biết, hiện tượng tiêu chết bắt đầu từ khoảng giữa tháng 7 trở lại đây.

Ban đầu, hồ tiêu xuất hiện tình trạng cháy nửa lá, sau đó vài ngày thì vườn cây chết rũ toàn bộ. Để cứu vườn tiêu, gia đình cũng mời các kỹ sư về tư vấn và mua hết gần 50 triệu đồng tiền thuốc bảo vệ thực vật về phun nhưng không hiệu quả.

“Gia đình bỏ ra cả tỷ đồng để đầu tư, chưa kịp thu hồi vốn thì vườn cây chết sạch. Gia đình tôi trắng tay rồi”, bà Là chua xót.

Ông Nguyễn Hữu Thiện, Trưởng thôn Đắk Kual 5, xã Đắk N’drung cho biết, trên địa bàn thôn có khoảng 700 ha hồ tiêu. Những năm trước đây, giá hồ tiêu tăng cao và ổn định nên người dân ồ ạt phát triển, bất chấp khuyến cáo của ngành chuyên môn. Hệ lụy là dịch bệnh bùng phát làm nhiều diện tích hồ tiêu bị chết, cộng với giá hồ tiêu liên tục lao dốc khiến nhiều nông dân lâm vào cảnh nợ nần.

Trên địa bàn có đã có hàng trăm ha tiêu nhiễm bệnh và chết. Nhà bị thiệt hại ít cũng vài trăm trụ, nhiều thì lên đến cả chục ha. Tiêu chết, nợ nần ngân hàng nên trong thôn đã có 3 hộ bỏ nhà đi khỏi địa phương. Vì vậy, các cấp chính quyền cần sớm có giải pháp và chính sách hỗ trợ để bà con khôi phục sản xuất, ông Thiện chia sẻ.

Huyện Đắk Song có hơn 15.200 ha hồ tiêu, chiếm phân nửa diện tích tiêu của tỉnh Đắk Nông. Theo thống kê chưa đầy đủ, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn đã có gần 1.700 ha hồ tiêu bị nhiễm bệnh (chết nhanh, chết chậm, bệnh đen lá tiêu…); có 209 ha hồ tiêu đã chết hoàn toàn.

Diện tích hồ tiêu bị nhiễm bệnh và chết nhiều tập trung ở các xã Nâm N’Jang, Đắk N’drung, Trường Xuân, Thuận Hạnh, Thuận Hà. Dự báo thời gian tới, diện tích hồ tiêu bị chết có thể tăng lên nhiều vì ở một số khu vực, nhiều diện tích hồ tiêu đang có dấu hiệu lây lan dịch bệnh trên diện rộng.

Theo ông Lê Hoàng Vinh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đắk Song, hiện tượng hồ tiêu nhiễm bệnh và chết hàng loạt là do năm nay thời tiết ở Đắk Nông mưa quá nhiều dẫn đến cây tiêu bị nhiễm nấm (phytophthora sp, Pythium…), vi khuẩn, tuyến trùng; một số diện tích hồ tiêu bị úng nước. Ngoài ra, trong canh tác nhiều bà con quá lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật bất chấp sự khuyến cáo của các ngành chức năng.

Hiện nay, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đắk Song đang triển khai các giải pháp để khống chế dịch bệnh lây lan trên cây hồ tiêu, hạn chế đến mức tối đa thiệt hại cho người dân; tập huấn, hướng dẫn bà con cách chăm sóc và phòng trừ dịch bệnh trên cây hồ tiêu.

Đối với những trụ tiêu đã chết thì gom lại tiêu hủy đúng cách, đồng thời cán bộ kỹ thuật của phòng nông nghiệp huyện hướng dẫn bà con nông dân áp dụng đồng bộ, hiệu quả quy trình quản lý bệnh chết nhanh, chết chậm hại hồ tiêu (các biện pháp canh tác như: cắt tỉa cây che bóng, khai thông mương thoát nước vào mùa mưa, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón đúng cách…).

Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đắk Song khuyến cáo bà con không nên trồng lại cây hồ tiêu ngay trên diện tích đất hồ tiêu vừa bị chết mà nên trồng cây cà phê, hoặc cây ăn trái. Trong quá trình trồng tiêu lựa chọn chân đất cho phù hợp và nên trồng xen canh với các cây trồng khác để trách thiệt hại khi có dịch bệnh xảy ra.

Cùng với đó, phòng đang tiếp tục thống kê diện tích tiêu bị nhiễm bệnh và bị chết để báo cáo UBND huyện, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh sớm có giải pháp hỗ trợ xử lý tình trạng dịch bệnh đang lan rộng trên cây hồ tiêu; tham mưu cho UBND huyện đề xuất UBND tỉnh có ý kiến với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Đắk Nông chỉ đạo các chi nhánh ngân hàng thương mại khoanh nợ, giãn nợ cho các nông hộ để bà con vượt qua khó khăn, khôi phục sản xuất.