Nhiều khó khăn trong kiểm soát chất lượng con giống thủy sản

Những năm gần đây, tôm nuôi của bà con tại một số vùng nuôi trên địa bàn tỉnh như xã Lộc An (huyện Đất Đỏ), xã Phước Thuận (huyện Xuyên Mộc) chưa thực sự đạt hiệu quả. Theo đánh giá của người nuôi, một phần nguyên nhân liên quan đến con giống chưa bảo đảm chất lượng.

Ông Nguyễn Văn Sơn – người nuôi tôm ở phường 12, thành phố Vũng Tàu cho biết, chất lượng con giống là một trong những yếu tố được ông quan tâm hàng đầu. Trước đây, khi mới bắt đầu nuôi tôm sú, do không có kinh nghiệm ông thường mua tôm giống giá rẻ về nuôi và hầu hết các vụ đó đều thất thu do tôm bị nhiễm bệnh chết hàng loạt. Sau khi tìm hiểu nghiên cứu, để việc nuôi trồng hiệu quả, ông Sơn đã đặt cơ sở sản xuất giống nuôi riêng 2 hồ tôm giống, nếu qua kiểm dịch đạt chuẩn ông sẽ sử dụng còn ngược lại chỉ hỗ trợ một phần chi phí cho cơ sở. Nhờ giống tốt luôn bảo đảm chất lượng, nên hầu như vụ tôm nào của gia đình ông cũng cho năng suất ổn định.

Ông Mai Văn Ngọc – người nuôi tôm tại xã Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu chia sẻ, những năm 2000-2008, nguồn tôm sú giống sản xuất trên địa bàn tỉnh luôn bảo đảm chất lượng, hầu hết các vụ nuôi đều thành công cho hiệu quả kinh tế cao. Nhưng từ năm 2008 trở về sau, chất lượng con giống ngày càng xuống thấp. Có những vụ, ông nhận con giống về nuôi nhưng chỉ 1 tháng đều bị chết hết, gây thua lỗ. Nhiều vụ nuôi tôm giống bị chết khiến hiện nay gia đình ông lâm vào cảnh nợ nần chồng chất.

Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, hiện trên địa bàn tỉnh có 126 cơ sở sản xuất giống với các con giống chủ yếu là tôm sú, tôm thẻ chân trắng và một số loại cá biển có giá trị kinh tế như các chẽm, cá chim, cá bớp… Hàng năm, các cơ sở này cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh hơn 3 tỷ con giống mỗi loại. Tuy nhiên, đa phần các cơ sở sản xuất giống với quy mô nhỏ lẻ (hiện chỉ có 10 doanh nghiệp, hợp tác xã được xem là cơ sở sản xuất giống với quy mô lớn), nên hầu hết các chủ cơ sở chưa thực sự quan tâm đến công bố tiêu chuẩn chất lượng giống của cơ sở.

Kiểm tra tôm giống tại Trại sản xuất tôm giống sinh học Ngọc Tùng

Thống kê cho thấy, chỉ mới có 4 cơ sở được ngành thủy sản kiểm định và công bố tiêu chuẩn chất lượng gồm: Trại tôm giống của Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam (huyện Đất Đỏ), Hợp tác xã sản xuất giống Thành Phát, Công ty TNHH Thương mại và Nuôi trồng thủy sản Ngọc Hoàng Thành (thành phố Vũng Tàu), Công ty TNHH đầu tư sản xuất giống thủy sản An Thịnh (huyện Xuyên Mộc).

Bà Phạm Thị Thu Nga – Phòng quản lý Nuôi trồng thủy sản, Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho hay, theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về quản lý cơ sở sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực thủy sản, để bảo đảm chất lượng an toàn chỉ phân giao quản lý đối với các cơ sở có giấy phép đăng ký kinh doanh hoặc trang trại. Vì vậy với các cơ sở nhỏ lẻ chiếm số lượng lớn như tại Bà Rịa -Vũng Tàu (hơn 100 cơ sở) thực sự gây khó khăn trong việc quản lý cho cơ quan chuyên môn, dẫn đến không thể kiểm soát hết chất lượng con giống khi xuất bán trên thị trường. Bên cạnh đó, hiện việc kiểm dịch sản phẩm con giống chỉ thực hiện với các cơ sở xuất có hàng xuất ra ngoài tỉnh. Do đó, chỉ mới có khoảng 50% giống sản xuất trong tỉnh được thực hiện kiểm dịch chất lượng.

Ngoài ra, các cơ sở đều nằm trong vùng chờ quy hoạch giải tỏa sản xuất như phường 12 (thành phố Vũng Tàu), thị trấn Long Hải (huyện Long Điền)…, khiến chủ cơ sở sản xuất bị ảnh hưởng tâm lý, không dám mạnh dạn đầu tư cơ sở vật chất, khoa học kỹ thuật nên sản xuất con giống cũng chưa nâng cao được chất lượng.

Để khắc phục những khó khăn này, năm 2015, UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã ban hành Quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 khu trung tâm sản xuất giống tập trung tại huyện Đất Đỏ, diện tích 149,4ha, với 10 dự án được phê duyệt đầu tư. Đến nay đã có 3 dự án hoàn thành, 2 dự án trong quá trình xây dựng.

Những doanh nghiệp hoàn thành và đi vào hoạt động đã cung cấp một lượng lớn con giống ra thị trường và nhận được tín hiệu tích cực từ khách hàng do chất lượng được bảo đảm như: Trại sản xuất tôm giống sinh học Ngọc Tùng, Trại sản xuất tôm giống Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam. Cả 2 dự án mới đi vào hoạt động này đã đầu tư nhiều trang thiết bị, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại vào việc sản xuất con giống thủy sản; đưa ra thị trường những sản phẩm con giống thủy sản bảo đảm về chất lượng.

Nâng cao chất lượng sản phẩm con giống thủy sản, hàng năm Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đã phối hợp với các Trung tâm đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật ngành thủy sản để đào tạo cán bộ kỹ thuật cho các trại sản xuất, kinh doanh tôm giống; đồng thời, chuyển giao, phổ biến quy trình sản xuất giống sạch cho các trại sản xuất giống thủy sản địa phương; từng bước nâng cao chất lượng sản xuất giống thủy sản tại chỗ nhằm cung cấp cho các cơ sở nuôi những dòng sản phẩm con giống thủy sản tốt, đảm bảo an toàn dịch bệnh.

Thời gian tới, Chi cục cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan kiểm tra, xử lý nghiêm những cơ sở sản xuất giống kém chất lượng, chưa được kiểm dịch tại gốc. Qua đó, từng bước nâng cao nhận thức của các trại sản xuất giống thủy sản, bảo đảm an toàn về chất lượng, tạo uy tín để thu hút khách hàng.