Những hoài nghi về đồng euro kỹ thuật số

Nhiều nhà kinh tế đánh giá dự án này là một “sự đổi mới”, một bước quan trọng và không thể thiếu trong một thế giới ngày càng số hóa, nhưng cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ.

ECB tuyên bố rằng mọi người đều có thể tiếp cận đồng euro kỹ thuật số và đây là đồng tiền mạnh, an toàn, hiệu quả, trong khuôn khổ luật pháp hiện hành. Đồng euro kỹ thuật số dự kiến được phát hành cũng là đồng tiền pháp định, giống như tiền mặt euro và số dư trong tài khoản ngân hàng bằng đồng euro vốn đại diện cho đồng tiền giấy euro.

Theo các chuyên gia, cũng giống như trường hợp của đồng euro hiện tại, số lượng tiền euro kỹ thuật số có thể tăng lên bất cứ lúc nào, nó không dựa vào điều gì cả và đồng euro kỹ thuật số chắc chắn cũng có rủi ro bị mất giá.

Ngoài ra, đồng euro kỹ thuật số có thể là loại “dựa trên tài khoản” (account based), tức là người dân giữ số tiền này trong một tài khoản được ECB chấp nhận, hoặc loại “dựa trên mã thông báo” (“token-based”- mô hình tiền tệ dựa vào các bên tham gia để xác thực tính hợp lệ của giao dịch thanh toán hay chuyển tiền) – người dùng tiền nhận được một “mã thông báo” có thể được chuyển từ điện thoại thông minh này sang điện thoại thông minh khác thông qua một ứng dụng. Điều này khiến nhiều người quan ngại về việc lực lượng chức năng có quyền truy cập vào dữ liệu thanh toán của các cá nhân.

ECB cho biết đồng euro kỹ thuật số là hình thức thanh toàn “bổ sung” cho tiền mặt và số dư trong tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, điều đó không thuyết phục vì những người thanh toán bằng tiền mặt rõ ràng thấy cách thanh toán này thuận tiện và họ muốn đảm bảo rằng họ có thể ẩn danh. Bên cạnh đó, nếu như thanh toán điện tử được áp dụng, sẽ không còn “quyền riêng tư tài chính”, khi đó mọi giao dịch của người dân sẽ minh bạch theo mong muốn của nhà nước và những người được hưởng lợi từ điều này.

Trong bối cảnh này, cần lưu ý rằng mọi người không chỉ giữ tiền mặt cho mục đích thanh toán. Ví dụ, họ cũng cần đến tiền mặt để bảo vệ bản thân trước các sự cố của ngân hàng, hoặc họ cũng giữ tiền mặt để thanh khoản trong trường hợp bị mất điện, không phải phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng trực tuyến.

Ngay sau khi tiền mặt bị hạn chế hoặc bị rút hoàn toàn ra khỏi các giao dịch, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ có thể thực hiện chính sách lãi suất âm không bị cấm để giảm nợ. Khách hàng không còn có thể thoát ra khỏi “bảng cân đối tài khoản ngân hàng” và cửa thoát hiểm cuối cùng này khi đó sẽ bị khóa.

Không chắc rằng một đồng euro kỹ thuật số sẽ chiếm ưu thế một cách tự nhiên so với tiền mặt. Các chuyên gia cho rằng ECB sẽ phải làm cho việc sử dụng tiền mặt trở nên không còn hấp dẫn: bằng cách tăng chi phí tiền mặt với việc tăng phí tại các máy rút tiền ATM hoặc thông qua việc đặt giới hạn đối với thanh toán bằng tiền mặt, hay thông qua việc khuyến khích xã hội kỳ thị việc dùng tiền mặt.