Phạt vì không mang giấy tờ gốc khi lái xe: Hóa giải ách tắc để chờ sửa luật

Đề nghị dùng bản sao có xác nhận của ngân hàng

Thống đốc NHNN vừa có văn bản đề nghị Bộ Tư pháp hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Nghị định mới theo hướng quy định bên nhận thế chấp có quyền giữ bản chính giấy tờ xe; đồng thời cũng đề nghị Bộ Công an cho phép người điều khiển phương tiện giao thông sử dụng bản sao có xác nhận của các ngân hàng, trong thời gian chờ nghị định mới.

Hoạt động nghiệp vụ tại Phòng giao dịch Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh. Ảnh: Quách Lắm/TTXVN.

Động thái này nhằm xử lý những khó khăn, vướng mắc trong việc nhận thế chấp tài sản đảm bảo là phương tiện giao thông, đồng thời tạo điều kiện cho cho người dân và các tổ chức tín dụng (TCTD) thực hiện hoạt động vay và đi vay thuận lợi, đảm bảo quyền lợi của bên nhận thế chấp.

Thời gian qua, NHNN đã nhận được nhiều văn bản kiến nghị của các TCTD và doanh nghiệp phản ánh về việc cảnh sát giao thông xử phạt vi phạm hành chính khi sử dụng bản sao Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông có xác nhận của TCTD nhận thế chấp khi tham gia giao thông.

Theo các chuyên gia ngân hàng, thực tế quy định của Nghị định 163/2006/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 11/2012/NĐ-CP) về bên thế chấp giữ bản chính Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông đã nảy sinh những khó khăn, vướng mắc, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với bên nhận thế chấp. Điều này có thể dẫn tới các TCTD phải ngừng cho vay có thế chấp bằng phương tiện giao thông vận tải. Khi đó, người dân, doanh nghiệp sẽ không còn có cơ hội để vay vốn; bị giảm khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.

Để tháo gỡ vấn đề này, Thống đốc NHNN đã có văn bản gửi Bộ Tư pháp (Văn bản số 5486/NHNN-PC) đề nghị Bộ Tư pháp hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định 163/2006/NĐ-CP, Nghị định 11/2012/NĐ-CP theo hướng quy định bên nhận thế chấp có quyền giữ bản chính giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận phù hợp với quy định của Bộ Luật dân sự 2015.

Đặc biệt, trong thời gian chờ Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định 163 và 11, NHNN cũng đề nghị Bộ Công an (văn bản số 5487/NHNN-PC) chỉ đạo cơ quan công an các cấp cho phép người điều khiển phương tiện giao thông sử dụng bản sao Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông có xác nhận của TCTD khi lưu thông phương tiện giao thông.

Vừa qua, trên diễn đàn mạng xã hội đã “dậy sóng” việc một số tài xế ô tô đã bị xử phạt do cảnh sát giao thông (CSGT) không chấp nhận khi dùng ‘giấy lưu hành xe ô tô có chứng nhận của ngân hàng, thay cho giấy tờ gốc đăng ký ô tô. Lý do của sự việc này là chủ phương tiện đó đã vay trả góp ngân hàng để mua ô tô. Thông thường, khi vay mua ô tô trả góp, ngân hàng sẽ giữ bản gốc giấy tờ xe, vì người vay sẽ thế chấp bằng chính giấy tờ gốc của xe, và chỉ cấp “giấy lưu hành xe” tạm thời cho người vay. Chỉ khi việc trả nợ được hoàn thành, ngân hàng mới cấp lại cho người vay tiền giấy tờ gốc của xe.

Quy định không sai nhưng bế tắc cho dân, doanh nghiệp

“Nói về mặt pháp luật thì quy định nếu không mang giấy đăng ký xe sẽ bị phạt từ 2- 3 triệu đồng là không sai. Việc nhắc nhở xử phạt thì đúng, cảnh sát chỉ chấp hành bản chính. Theo pháp lý thì quy định này đã có từ 5 năm nay”, Luật sư Trương Thanh Đức nói.

Theo ông Đức, luật quy định như thế nhưng ngân hàng lại ngược lại. Nếu ngân hàng không giữ những giấy tờ gốc thế chấp thì nguy cơ rủi ro lớn. Thực tế trong những năm qua, có những ngân hàng dù có giữ bản chính đầy đủ nhưng người có phương tiện đã thế chấp mà vẫn gian lận, có hành vi bất hợp pháp như: cầm đồ, bán sang tay khiến ngân hàng không thể đòi được tài sản, tranh cãi, thậm chí chịu thua, mất tài sản thế chấp.

“Ước tính có khoảng 1,3 triệu xe máy, ô tô đang đang mua trả góp. Khả năng là bất cứ lúc nào người điều khiển phương tiện cũng có thể bị xử phạt, thậm chí có thể bị phạt nhiều lần trong ngày. Những phương tiện này chắc chắn là hoạt động nhiều để phục vụ cho nhu cầu kinh doanh, đi lại. Điều này khiến dân bất an và ngân hàng thì lo lắng khi khách kiện. Vì vậy Chính phủ, Bộ Công an và NHNN cần có giải pháp cấp bách để xử lý”, luật sư Đức nói.

Theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, khi khách hàng đã sử dụng ô tô đó để làm tài sản thế chấp thì thông thường giấy tờ sở hữu tài sản đó phải đi cùng hồ sơ thế chấp. Ngân hàng là chủ nợ thì ngân hàng nên là người nắm giữ giấy tờ gốc này.

Về phía công an, có thể căn cứ vào bản sao công chứng, nếu bên công an nghi ngờ việc bản sao công chứng có thực hay không, có thể hiện là giấy tờ gốc đang ở ngân hàng hay không thì đó là nhiệm vụ của chủ xe. Theo đó, ngân hàng có thể thực hiện xác nhận vào giấy tờ trên với nội dung thể hiện rõ thông tin về khoản vay và hợp đồng thế chấp tài sản tại ngân hàng. “Giải pháp sử dụng giấy tờ sao y công chứng có xác nhận của ngân hàng là đủ tính pháp lý thể hiện việc sở hữu xe và phù hợp với điều kiện thực tiễn hiện nay”, TS Lực nói.