Thỏa thuận đầu tư EU-Trung Quốc: Ai là người chiến thắng?

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong báo cáo cuối năm có nêu: “Chủ tịch Tập Cận Bình và các lãnh đạo châu Âu cùng tuyên bố hoàn thành đàm phán CAI. Đây không chỉ là động lực lớn trong hợp tác EU-Trung Quốc mà còn là tin vui với nền kinh tế thế giới”.

Nhiều chuyên gia cho rằng Trung Quốc là người giành phần thắng nhiều hơn nhờ CAI. Ông Sourabh Gupta tại Viện nghiên cứu Mỹ-Trung Quốc ở Washington nhận định: “Với Trung Quốc, đây là thỏa thuận kinh tế đáng kể nhất về mặt địa chính trị, địa kinh tế kể từ sự kiện phê chuẩn Nghị định thư gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2001”.

Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Mỹ tại Đại học Fudan ở Thượng Hải-ông Wu Xinbo cho biết việc đảm bảo thỏa thuận với EU đặt Trung Quốc rơi vào vị trí không thể bị tấn công. “Thỏa thuận tăng cường mối quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc và EU với kỳ vọng bước tiếp theo là đàm phán thỏa thuận thương mại tự do. Điều này còn tác động đến kế hoạch của Mỹ bắt tay với châu Âu để cô lập Trung Quốc khỏi tương lai của toàn cầu hóa”, ông Wu Xinbo cho hay.

Nhiều nhà quan sát đánh giá việc EU nhanh chóng đạt thỏa thuận với Trung Quốc chỉ vài tuần trước lễ tuyên thệ của Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden là nóng vội. Ngoài ra, hiệp định CAI còn có thể gây ảnh hưởng đến ưu tiên của ông Biden trong việc lập liên minh xuyên Đại Tây Dương đối trọng với Trung Quốc.

Ông Gal Luft tại Viện phân tích An ninh toàn cầu trụ sở ở Mỹ phân tích: “Điều này cho thấy EU, bất chấp việc không bằng lòng về một số hành vi và chính sách của Trung Quốc, vẫn muốn vai trò độc lập và chưa sẵn sàng bị lôi vào rắc rối giữa Mỹ-Trung Quốc”.

Trong nhiều năm, châu Âu tìm cách tiếp cận mạnh mẽ hơn vào thị trưởng được kiểm soát chặt chẽ của Trung Quốc. Đàm phán về hiệp định đầu tư EU-Trung Quốc được khởi động từ năm 2014 với tiến trình khá chậm rãi. Nhưng đến nửa cuối 2020 khi Đức nhận chiếc ghế chủ tịch EU trong 6 tháng, Berlin đã đẩy mạnh việc hoàn thiện thỏa thuận.

Bà Justyna Szczudlik tại Viện các vấn đề quốc tế Ba Lan đánh giá đàm phán giữa EU và Trung Quốc về Thỏa thuận toàn diện đầu tư chủ yếu bắt nguồn từ động lực của các nền kinh tế lớn của châu Âu, đặc biệt là Pháp là Đức. Bà Justyna Szczudlik cho biết các quốc gia châu Âu nhỏ hơn không có lợi ích quá lớn đối với thị trường Trung Quốc.