Thúc đẩy chế biến, phát triển thị trường nông sản

Đây là hội nghị toàn quốc đầu tiên tập trung chuyên sâu vào một trong những nút thắt, động lực còn nhiều dư địa phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp trong bối cảnh mới, nhằm triển khai nhanh chóng Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đi vào cuộc sống; đồng thời tổ chức thực hiện có hiệu quả Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 tập trung vào giá trị gia tăng theo chỉ đạo của Thủ tướng tại Quyết định 255 ngày 25/2/2021.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan yêu cầu hội nghị toàn quốc về chế biến và thị trường nông sản cần được tổ chức định kỳ hàng năm, luân phiên tại các địa phương để thúc đẩy chế biến, bảo quản và thị trường nông sản của từng vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm, từng địa phương. Đây là diễn đàn đối thoại chính sách, tham vấn chính sách và cập nhật các xu hướng mới, để chúng ta cùng tiếp cận, cùng chia sẻ, cùng hợp tác và tổ chức thực hiện tốt, nâng cao chuỗi giá trị nông sản Việt trong thời gian tới.

Bộ trưởng cũng yêu cầu các đơn vị của bộ, lãnh đạo UBND, sở nông nghiệp và phát triển nông thôn các địa phương xem thị trường là yếu tố quyết định đến sự sống còn của quá trình sản xuất, lưu thông hàng hóa và tiếp tục quan tâm định hướng phát triển thị trường nông sản trong nước và xuất khẩu có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp.

Hiện Việt Nam xếp thứ 17 về xuất khẩu nông lâm thủy sản trên thế giới: kim ngạch năm 2020 đạt 41,2 tỷ USD tuy nhiên mới chiếm 1,95% giá trị nhập khẩu nông lâm thủy sản của thế giới, chính vì vậy, thị trường thế giới với 7,8 tỷ người (số liệu 9/2020) với nhu cầu tiêu thụ nông lâm thủy sản rất lớn, sẽ còn nhiều dư địa để Việt Nam phát triển.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mong muốn các bộ, ngành liên quan, các địa phương, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp phối hợp tập trung thực hiện 10 giải pháp để giải quyết các “nút thắt”, phát triển mạnh mẽ thị trường nông sản trong thời gian tới. Đó là tiếp tục đàm phán để tháo gỡ rào cản thương mại và rào cản kỹ thuật của các nước, đặc biệt tại các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ và EU. Tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường chính ngạch cho các sản phẩm nông sản bao gồm: hoa quả tươi, rau, thủy sản, tổ yến, thịt các loại vào thị trường Trung Quốc. Mở rộng thị trường sang những nền kinh tế có cơ cấu sản phẩm bổ sung với Việt Nam như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Liên minh kinh tế Á-Âu, khối thị trường Halal, châu Phi, ASEAN….

Mặt khác, phối hợp với các Đại sứ quán, Thương vụ tại các nước thường xuyên cung cấp thông tin, đặc biệt là các thông tin thị trường, dự báo về thị trường để có định hướng xuất khẩu vào những thị trường có lợi thế; định hướng, quy hoạch sản xuất trong nước, tạo ra những sản phẩm nông nghiệp đáp ứng được các yêu cầu của các quốc gia khó tính, sản xuất theo chuỗi liên kết gắn với xuất khẩu.

Các đơn vị tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, giới thiệu và quảng bá các sản phẩm nông nghiệp là thế mạnh của Việt Nam ra thị trường thế giới, thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ vào lĩnh vực nông nghiệp. Tiếp tục cơ cấu lại nông nghiệp, đẩy mạnh xây dựng và phát triển thương hiệu các sản phẩm chủ lực quốc gia, phát triển nông sản theo 3 trục sản phẩm gồm: trục sản phẩm quốc gia, cấp tỉnh và cấp địa phương làm các mũi nhọn gắn với chỉ dẫn địa lý. Tập trung xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu quốc gia, đồng thời phát triển và nhân rộng việc thực hiện cấp mã số vùng sản xuất, truy xuất nguồn gốc. Tiếp tục đề xuất phát triển mạng lưới Tham tán nông nghiệp tại nước ngoài tại một số thị trường lớn khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga… để kết nối, thúc đẩy phát triển thị trường nông sản…

Theo ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, nguồn cung sản lượng nông sản hàng năm của Việt Nam là trên 48 triệu tấn thóc, ngô; 4,58 triệu tấn cây công nghiệp lâu năm, 8,4 triệu tấn thủy sản, 26,8 triệu tấn rau quả,, 6,5 triệu tấn thịt, sữa, 13,8 triệu quả trứng gia cầm, 20,5 triệu m3 gỗ. Việt Nam có tổng số trên 7.500 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến nông lâm thủy sản với quy mô công nghiệp và có bước tiến vượt bậc trong thời gian gần đây. Xuất khẩu nông lâm thủy sản từ 2015 đến 2020 tăng vọt từ 30,14 tỷ USD năm 2015 lên 41,25 tỷ USD trong năm 2020, trong đó thị trường xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam là Hoa Kỳ chiếm 26,2%, Trung Quốc chiếm 24,6%, còn lại là các thị trường khác.

Cũng theo ông Nguyễn Quốc Toản, để thúc đẩy chế biến và phát triển thị trường nông sản trong thời gian tới một cách hiệu quả cần cơ cấu lại nông nghiệp tập trung giá trị gia tăng; xác lập tư duy thị trường để thích ứng bối cảnh thị trường; đổi mới trong từng công đoạn nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm nông sản; giảm chi phí, tăng hiệu năng chuỗi logistics để phục vụ kinh doanh nông nghiệp; xây dựng hệ thống cung ứng nông sản dựa trên nền tảng logistics hiện đại tại Việt Nam, tìm thêm thành tố mới, dư địa mới để gia tăng giá trị nông sản đồng thời liên kết tạo dựng nền công nghiệp chế biến nông sản đồng bộ, hiện đại…

Cũng tại hội nghị, các đại biểu là các nhà quản lý, nhà khoa học, các doanh nghiệp đã trình bày tham luận về các vấn đề áp dụng chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong công nghệ sau thu hoạch, nâng cao giá trị sản phẩm nông sản xuất khẩu, chia sẻ những kinh nghiệm hay, những xu hướng thị trường thế giới và các vấn đề đặt ra về sản xuất nông nghiệp đạt chuẩn, các vấn đề liên quan đến xây dựng, bảo hộ thương hiệu và hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, vấn đề mở cửa thị trường nông sản để đón đầu những tín hiệu dẫn dắt, tạo xung lực mới nhằm hoàn thiện cơ chế, tăng hiệu quả thực thi và sự liên kết trong thị trường…