TPP sẽ mang lại “cú hích” cho xuất khẩu

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, việc các nước, trong đó có thị trường lớn như Hoa Kỳ, Nhật Bản và Canada giảm thuế nhập khẩu về 0%, hàng hóa của Việt Nam sẽ tạo ra “cú hích” lớn. Riêng ngành dệt may, kim ngạch có thể tăng đáng kể. Theo tính toán, cứ 1 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may sẽ tạo ra khoảng 250.000 việc làm các loại. Như vậy, nếu kim ngạch dệt may tăng, có thể tạo ra nhiều việc làm mới. Ngoài ra, với quy mô xuất khẩu đủ lớn, Việt Nam sẽ có điều kiện thu hút đầu tư vào lĩnh vực dệt, nhuộm và sản xuất nguyên phụ liệu. Đây là mặt tích cực của quy tắc xuất xứ “từ sợi trở đi”, giúp Việt Nam tăng giá trị nội địa cho hàng may xuất khẩu và giúp ngành may phát triển bền vững trước các đối thủ cạnh tranh tiềm tàng. Tương tự dệt may, các mặt hàng giày dép của Việt Nam cũng sẽ có cơ hội tăng đáng kể xuất khẩu. Với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản, cơ hội tăng xuất khẩu cũng rất lớn.

Chế biến tôm xuất khẩu tại Công ty TNHH Thông Thuận, tỉnh Ninh Thuận. Ảnh: Mạnh Linh-TTXVN

Tham gia TPP sẽ giúp Việt Nam và các nước có được các cơ hội mới từ chuỗi cung ứng mới, được hình thành sau khi TPP có hiệu lực. Một số tập đoàn, công ty lớn trên thế giới đã cân nhắc đầu tư vào Việt Nam với mục tiêu biến Việt Nam trở thành một trong những cứ điểm quan trọng trong chuỗi sản xuất của họ.
Ông Trương Đình Tuyển, Nguyên Bộ trưởng Thương mại cho biết: “Tôi khẳng định TPP mang đến cơ hội song cơ hội không tự biến thành lợi ích, không tự biến thành sức mạnh của thị trường thông qua chủ sở hữu là doanh nghiệp, người dân và Nhà nước. Tôi rất lo cho doanh nghiệp, nhưng tôi lo cho Nhà nước nhiều hơn bởi doanh nghiệp chịu sức ép của cạnh tranh thì phải vươn lên, song bộ máy Nhà nước trì trệ rất nguy hiểm”.
Bên cạnh đó, cam kết trong TPP về dịch vụ và đầu tư dự kiến sẽ có tác dụng tích cực trong việc cải thiện môi trường đầu tư, góp phần thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Nhiều nghiên cứu khẳng định rằng đầu tư nước ngoài sẽ gia tăng khi TPP có hiệu lực. Ngoài ra, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ của Việt Nam cũng dễ tiếp cận thị trường của các nước tham gia TPP hơn.

Các doanh nghiệp của ta cũng sẽ có điều kiện tham gia vào thị trường mua sắm công của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Canada… Theo số liệu của Hoa Kỳ, chỉ tính riêng mua sắm công các loại hàng hóa, vật dụng văn phòng thông thường của các cơ quan chính quyền liên bang Hoa Kỳ hàng năm đã vào khoảng 10-12 tỷ USD. Đây cũng là một kênh tiêu thụ hấp dẫn đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Ngoài ra, tham gia TPP sẽ là cơ hội để Việt Nam tiếp tục hoàn thiện thể chế; tạo ra các cơ hội giúp nâng cao tốc độ tăng trưởng, tạo thêm việc làm…

Không xóa bỏ trợ cấp doanh nghiệp nhà nước

Hiệp định TPP đã dành hẳn một chương thoả thuận về doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) với nhiều điều khoản đòi hỏi nguyên tắc minh bạch, công khai trong hoạt động của khu vực này.

Khi tham gia TPP, các DNNN sẽ phải hoạt động hoàn toàn theo cơ chế thị trường, không được có các hành vi phản cạnh tranh khi có vị trí độc quyền, gây ảnh hưởng đến thương mại và đầu tư. Đặc biệt, TPP yêu cầu Nhà nước không trợ cấp quá mức, gây ảnh hưởng lớn đến lợi ích của nước khác.

Tuy nhiên, TPP chỉ áp dụng với các DNNN có vốn Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ. Và cũng chỉ khi các DNNN này có doanh thu vượt quá một ngưỡng nhất định thì mới chịu sự điều chỉnh của hiệp định này.

Ông Trần Quốc Khánh giải thích thêm, như vậy TPP không yêu cầu xoá bỏ hoàn toàn trợ cấp của Nhà nước đối với DNNN. Hiệp định thiết kế một ngưỡng doanh thu mà DNNN nào 3 năm liên tiếp đạt trên ngưỡng doanh thu đó thì mới chịu sự điều chỉnh.

Ông Khánh cũng cho biết, Việt Nam bảo lưu loại trừ tất cả các doanh nghiệp có liên quan đến an ninh, quốc phòng. Với các DNNN khác, Việt Nam chấp nhận yêu cầu cạnh tranh bình đẳng trên thị trường nhưng Việt Nam sẽ vẫn tiếp tục hỗ trợ các DNNN. Song, mức hỗ trợ này sẽ không lớn, không tới mức gây bất bình đẳng lớn, ảnh hưởng tiêu cực tới thương mại đầu tư giữa các nước TPP.

Về nguyên tắc minh bạch, Việt Nam cũng đồng ý minh bạch thông tin DNNN khi có yêu cầu, nhưng loại trừ những thông tin an ninh quốc phòng, hoặc phạm vi bí mật kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này cũng có nghĩa các DNNN Việt Nam không phải công bố tất cả mọi thông tin.

Nhập siêu giai đoạn đầu có thể tăng

Trả lời câu hỏi của báo Tin Tức về việc liệu việc giảm thuế nhập khẩu, mở cửa cho hàng hóa các nước có thể khiến nền kinh tế Việt Nam lại đối mặt với tình trạng nhập siêu , Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho rằng, các nước như Nhật Bản, Canada, Hoa Kỳ… đều có cơ cấu hàng hóa bổ sung và Việt Nam đang xuất siêu vào các thị trường này nên có cơ sở để tin rằng xuất khẩu sẽ tăng nhanh hơn nhập khẩu và “không có cơ sở nhập siêu tăng lên trong quan hệ các nước TPP”.

Làm rõ thêm về tác động đối với xuất nhập khẩu, cố vấn cao cấp đoàn đàm phán TPP, ông Trương Đình Tuyển cho rằng, có khả năng ban đầu nhập siêu sẽ tăng lên do đầu tư vào Việt Nam nhiều. Điều này là không xấu vì các nhà đầu tư cần nhập khẩu máy móc để đầu tư, xây dựng. “Sau này, khi chúng ta phát triển sản xuất, dịch chuyển cơ cấu kinh tế thì xuất khẩu sẽ tăng lên. Không nên nghĩ vào TPP thì xuất khẩu phải tăng nhanh hơn nhập khẩu”, ông Trương Đình Tuyển bày tỏ quan điểm.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cũng cho biết, khi xóa bỏ thuế nhập khẩu theo lộ trình, thu từ thuế nhập khẩu có thể giảm nhưng bù lại, số thu từ các sắc thuế khác sẽ tăng lên do sản xuất, kinh doanh phát triển, không những đủ để bù đắp số thu mất đi từ thuế nhập khẩu mà còn bổ sung thêm cho ngân sách nhà nước. Với thuế xuất khẩu, do ta giữ lại thuế xuất khẩu đối với một số mặt hàng quan trọng nhất như dầu thô, than đá, một số loại khoáng sản kim loại nên dự kiến tác động đến thu ngân sách sẽ không đáng kể.