Trao quyền cho phụ nữ vì sự phát triển bền vững

Các số liệu thống kê cho thấy phụ nữ là đối tượng chịu tác động do COVID-19 nặng nề hơn so với nam giới, có nguy cơ dễ lây nhiễm virus SARS-CoV-2 cao hơn trong khi ít được bảo đảm an sinh xã hội vì phụ nữ chiếm đa số trong lực lượng lao động giúp việc gia đình, chăm sóc sức khỏe, y tế…

Trong lĩnh vực lao động, một báo cáo của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cho thấy do khủng hoảng từ COVID-19, tỷ lệ mất việc làm ở nữ giới hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm, bán lẻ và bất động sản là 40%, trong khi ở nam giới là hơn 36%. Gần 60% phụ nữ làm việc trong lĩnh vực kinh tế không chính thức, khiến họ có nguy cơ rơi vào nghèo đói do dịch bệnh. Đại dịch cũng làm gia tăng bạo hành nhằm vào phụ nữ và trẻ em gái, do họ bị buộc phải ở nhà, khó tiếp cận dịch vụ hỗ trợ trong thời gian phong tỏa.

Trong khi đó, ngay cả trước khi dịch COVID-19 bùng phát, thế giới vẫn còn nhiều việc phải làm để đạt mục tiêu bình đẳng giới. Theo thống kê của LHQ, đến cuối năm 2019, phụ nữ chỉ chiếm 28% các vị trí lãnh đạo trên toàn thế giới, gần 24% trong các cơ quan lập pháp, khoảng 27% các vị trí quản lý, 30% các nhà đàm phán về vấn đề môi trường hay hòa bình. Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỷ lệ phụ nữ sở hữu đất chỉ là 13%. Cơ hội tiếp cận với công việc được trả lương của phụ nữ cũng vẫn trì trệ trong 20 năm qua khi họ vẫn là đối tượng phải gánh vác việc nhà và hơn 1/3 phụ nữ trong độ tuổi 25 – 54 không tham gia lực lượng lao động. Kể cả với các công việc được trả lương, theo tính toán của LHQ, nếu điều chỉnh mức lương cân bằng giữa hai giới, năm 2019, phụ nữ phải làm việc không công từ ngày 14/11 cho đến hết năm.

Các quốc gia phát triển ở Tây Âu đi đầu thế giới về nữ quyền cũng mới chỉ đạt được 76,6% mức độ bình đẳng giới. Ngoài ra, gần 20% phụ nữ phải đối mặt với bạo lực gia đình, khoảng 32 triệu bé gái không được đến trường, ước tính có 750 triệu phụ nữ và trẻ em gái kết hôn trước tuổi 18.

Thực tế đó cho thấy tiến trình thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh hãy còn chậm chạp trong một số lĩnh vực và thậm chí là thụt lùi ở một số nơi trên thế giới do những thách thức mang tính toàn cầu về việc xây dựng sự đồng thuận đa phương. Chủ tịch Đại hội đồng LHQ khóa 75 Volkan Bozkir đã kêu gọi thế giới ngay lập tức hành động vì bình đẳng giới, nhấn mạnh điều này đòi hỏi sự phối hợp từ chính phủ, tổ chức dân sự, khu vực tư nhân, LHQ và mỗi người dân. Tổng Thư ký LHQ thì nhấn mạnh các nước thành viên LHQ cần thêm những cam kết chắc chắn và táo bạo, đột phá để thực hiện bình đẳng giới.

Giám đốc điều hành Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA), bà Natalia Kanem phát biểu trong phiên họp cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 75 nhân kỷ niệm 25 năm Hội nghị thế giới lần thứ 4 về phụ nữ ngày 1/10/2020. Ảnh: Hữu Thanh/PV TTXVN tại New York

Trong thông điệp gửi phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân đã tái khẳng định tầm quan trọng của Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh, đồng thời nhấn mạnh trên cương vị ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021, Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) 2020, Chủ tịch Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN lần thứ 41, Việt Nam cam kết ưu tiên thúc đẩy các sáng kiến liên quan tới phụ nữ và trẻ em gái tại các cơ chế quan trọng này và sẵn sàng hợp tác với các quốc gia nhằm hướng tới một xã hội thực sự bình đẳng và một thế giới hòa bình bền vững, bởi thúc đẩy bình đẳng giới và quyền của phụ nữ là chủ trương nhất quán của Nhà nước Việt Nam, được ghi nhận trong Hiến pháp và được bảo đảm trên thực tế.

Việt Nam là một trong những quốc gia tham gia ký kết nhiều văn kiện quốc tế về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Điểm nổi bật trong thực hiện bình đẳng giới ở Việt Nam là việc hoàn thiện khung luật pháp, chính sách về bình đẳng giới. Việt Nam đã xây dựng và ban hành các văn bản pháp quy thể hiện nguyên tắc về bình đẳng giới, không phân biệt đối xử theo quy định của Luật Bình đẳng giới 2006 và Công ước của LHQ về xóa bỏ các hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ.

Năm 2019, Việt Nam đã thông qua Bộ luật Lao động với 11 đặc quyền pháp luật dành cho lao động nữ. Mục tiêu bình đẳng giới và nâng cao vị thế cho phụ nữ, một trong 3 mục tiêu thiên niên kỷ được Việt Nam hoàn thành trước thời hạn năm 2015, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xóa bỏ khoảng cách giới nhanh nhất trong vòng 20 năm qua. Điển hình như tỷ lệ đại biểu quốc hội nữ khóa XIV đạt 26,8% cao hơn so với mức trung bình 19% của các quốc gia châu Á và 25% của toàn cầu. Tỷ lệ học sinh nam và nữ ở các cấp bậc học luôn ngang bằng nhau. Tỷ lệ phụ nữ Việt Nam biết chữ là 92%; khoảng 80% trẻ em gái ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số được đi học đúng tuổi. Trưởng đại diện Quỹ Dân số LHQ tại Việt Nam Naomi Kitahara nhận định: “Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương đạt được nhiều tiến bộ liên quan tới bình đẳng giới”.

Sáng sớm 2/10/2020, theo giờ Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân gửi thông điệp đến ”Phiên họp cấp cao kỷ niệm 25 năm Hội nghị thế giới về Phụ nữ lần thứ IV”. Ảnh: TTXVN