Trung Quốc tìm cách hấp dẫn châu Âu để đối phó Mỹ

Theo các nhà ngoại giao châu Âu, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lên nắm quyền, Trung Quốc đã bắt đầu một kế hoạch lôi kéo Liên minh châu Âu (EU), thay đổi quan điểm về đàm phán thương mại và ra tín hiệu muốn hợp tác mật thiết hơn trên nhiều lĩnh vực khác nữa với EU.

Các phái viên của châu Âu ở Brussels và Bắc Kinh cảm thấy phía Trung Quốc có sự gấp rút hơn trong việc tìm kiếm các đồng minh ủng hộ toàn cầu hóa trong bối cảnh có những lo ngại rằng ông Trump có thể cản trở tiến trình này qua các chính sách bảo hộ “nước Mỹ trên hết” của mình.

Một nhà ngoại giao tại Bắc Kinh nói: “Ông Trump đang đẩy Trung Quốc và châu Âu xích lại gần nhau”, với dẫn chứng về sự ủng hộ của Trung Quốc đối với thương mại, cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, và Liên hợp quốc, những lĩnh vực mà tân Tổng thống Mỹ đang tìm cách thay đổi về đường hướng chính sách.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cùng với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker gặp gỡ bên lề Hội nghị Thượng đỉnh EU – Trung Quốc tại Brussels năm 2015. Ảnh: EC

Bốn nhà ngoại giao và quan chức cấp cao EU thường tiếp xúc với phía Trung Quốc cho biết họ thấy một cơ hội đột phá trong các vấn đề kinh doanh vốn diễn tiến chậm chạp trong nhiều năm, bao gồm một hiệp ước đặc biệt nhằm gia tăng các luồng đầu tư. Các tập đoàn kinh doanh EU đang nghi ngại và thể hiện sự thất vọng ngày càng tăng, giống như các đối tác Mỹ, trước sự hạn chế tiếp cận thị trường ở Trung Quốc, và đang gây sức ép để có sự phản hồi mạnh mẽ hơn. Các nhà ngoại giao cho biết một trong những tín hiệu bên ngoài rõ rệt nhất cho thấy sự thay đổi giọng điệu tại các cuộc họp ngoại giao kín là việc Trung Quốc quyết định từ bỏ chiến dịch vận động để được EU công nhận là nền kinh tế được định hướng bởi thị trường chứ không phải nhà nước.

Theo các nhà ngoại giao, Trung Quốc nhận thức được rằng gây áp lực quá nhiều có thể gây ra phản ứng bảo hộ mạnh ở châu Âu và vấn đề này hiện không còn được đề cập một cách gây chú ý tại Tổ chức Thương mại Thế giới ở Geneva nữa. Quy chế kinh tế thị trường sẽ khiến EU khó áp đặt thuế quan trừng phạt đối với các hàng nhập khẩu từ Trung Quốc mà Brussels đánh giá là rẻ bất thường. Nhà ngoại giao ở Bắc Kinh nói: “Vấn đề quy chế kinh tế thị trường, nếu được nêu ra, thì được thảo luận ở cấp độ rất thấp thôi. Đó là một phần trong kế hoạch lôi kéo”.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết vấn đề này vẫn là ưu tiên của Bắc Kinh, đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc mong muốn EU là một đối tác lớn. Bà nói: “Chúng tôi hi vọng rằng EU có thể thực sự coi trọng những quan ngại và lợi ích chính đáng của Trung Quốc”.

Thử nghiệm đầu tư

Các công ty châu Âu kinh doanh tại Trung Quốc cho biết họ chưa thấy Bắc Kinh thay đổi cách thức sang hướng giảm bớt bảo hộ. Mà trái lại còn gia tăng trong năm 2016, khi một hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc, bị tác động bởi việc một tòa án quốc tế ra phán quyết rằng những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là bất hợp pháp, đã kết thúc mà không có tuyên bố chung như thường lệ.

Các nhà ngoại giao cho rằng ông Trump đã làm thay đổi những tính toán của Trung Quốc. Trong chiến dịch tranh cử, ông thường xuyên chỉ trích Trung Quốc đã giữ giá đồng nhân dân tệ thấp một cách giả tạo so với đồng USD để hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc rẻ đi, “ăn cắp” việc làm của người dân Mỹ. Ông cũng dự tính đảo ngược chiến lược chống nhiên liệu hóa thạch của Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama mà Trung Quốc ủng hộ vì muốn tìm cách xử lý tình trạng khói bụi tồi tệ ở trong nước.