Công nhân sơ chế cá ngừ đại dương tại Cảng cá Tam Quan, huyện Hoài Nhơn. (Ảnh: Viết Ý/TTXVN)

Kể từ năm 2013 đến nay, xuất khẩu cá ngừ sang Nhật Bản liên tục giảm, rơi từ vị trí thứ 3 trong số những quốc gia nhập khẩu cá ngừ của Việt Nam xuống vị trí thứ 4 và có khả năng chỉ còn đứng thứ 5 trong năm 2016.

Đó là thông tin tại hội thảo “Cá ngừ Việt Nam vươn tới tầm cao mới” do Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) tổ chức ngày 4/8 tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Theo VASEP, trong 6 tháng đầu năm 2016, xuất khẩu cá ngừ đạt gần 225 triệu USD, giảm nhẹ 0,01% so với cùng kỳ năm 2015. Ngoài thị trường ASEAN, các thị trường nhập khẩu cá ngừ chính đều suy giảm trong những tháng đầu năm.

Đặc biệt, tại thị trường Nhật Bản, xuất khẩu cá ngừ chỉ đạt kim ngạch 8,7 triệu USD, giảm 10,5% so với cùng kỳ năm trước. Nếu chỉ tính riêng quý 2/2016, xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này đã giảm gần 34% so với cùng kỳ 2015 và hiện chỉ chiếm 4% trong tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ, đứng thứ 4 sau Mỹ, EU và ASEAN.

Lý giải nguyên nhân khiến cá ngừ xuất khẩu vào Nhật Bản ngày càng suy giảm, bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm Vasep.Pro cho biết, cá ngừ xuất sang Nhật Bản đang phải chịu mức thuế nhập khẩu khá cao, khoảng 6,4-7,2%. Trong khi đó, các đối thủ của cá ngừ Việt Nam là cá ngừ Thái Lan và Philippines lại chỉ chịu mức thuế 0% ở thị trường này.

Bên cạnh đó, do giá thành sản xuất còn cao nên giá chào bán của các doanh nghiệp Việt Nam thường cao hơn so với giá bán của các doanh nghiệp Trung Quốc, Indonesia, Philippines. Những điều này khiến cá ngừ Việt Nam khó cạnh tranh hơn so với các đối thủ.

Đáng chú ý, Nhật Bản hiện vẫn đang nhập khẩu cá ngừ tươi sống đông lạnh cao nhất trong số những sản phẩm cá ngừ nhập khẩu song lại nhập khẩu ngày càng ít sản phẩm này từ Việt Nam do lo ngại chất lượng không đảm bảo để chế biến sashimi.

Ngoài thị trường Nhật Bản, xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ và EU cũng giảm trong 6 tháng đầu năm. Nguyên nhân chủ yếu cũng là do không cạnh tranh được về giá so với các đối thủ và nhiều sản phẩm bị áp mức thuế cao.

Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức liên quan đến vấn đề nguyên liệu, thị trường nhập khẩu khắt khe, doanh nghiệp thiếu vốn… tuy nhiên nhờ những chính sách hỗ trợ của Nhà nước cho nghề đánh bắt xa bờ, kế hoạch quản ký nghề cá ngừ đại dương và thuế nhập khẩu vào một số thị trường trọng điểm sẽ giảm đáng kể nhờ các FTA, xuất khẩu cá ngừ sẽ có nhiều triển vọng trong thời gian tới.

Theo dự báo của VASEP, trong quý 3/2016, kim ngach xuất khẩu cá ngừ sẽ đạt khoảng 123 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ, nhờ nhu cầu tiêu thụ cá ngừ tại Mỹ và EU sẽ được cải thiện và các thị trường mới nổi sẽ tiếp tục tăng. Nhờ đó cả năm 2016, xuất khẩu cá ngừ sẽ đạt 455 triệu USD, tương đương với năm ngoái./.