‘Liều thuốc’ hồi sinh nền kinh tế toàn cầu

Sau hơn một năm gồng mình, vật lộn với sát thủ vô hình virus SARS-CoV-2, nền kinh tế thế giới đang bước vào giai đoạn được đánh giá là phục hồi khá tích cực khi các tổ chức quốc tế đồng loạt nâng mức dự báo tăng trưởng cho năm 2021.

Người dân Pháp gặp gỡ nhau tại một quán bar ngoài trời ở thành phố miền Bắc Lille, khi lệnh phong tỏa do dịch COVID-19 được nới lỏng, ngày 19/5/2021. Ảnh: THX/TTXVN

Tuy nhiên, khác với những cuộc khủng hoảng từng xảy ra, các biện pháp như “thắt lưng buộc bụng”, các gói cứu trợ, kích thích tiêu dùng… không phải là ưu tiên hàng đầu, mà vaccine – một chế phẩm y tế cấp thiết trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, lại được coi là “vũ khí” quyết định đưa kinh tế toàn cầu thoát khỏi giai đoạn khủng hoảng này. Dù chưa được triển khai đồng bộ do nguồn cung còn thiếu và việc tiếp cận khó khăn phụ thuộc vào tiềm lực mỗi nước, nhưng không thể phủ nhận vai trò quan trọng của vaccine trong việc định hình nền kinh tế toàn cầu.

Thời điểm kết thúc năm 2020, hầu hết các định chế tài chính thế giới đều đánh giá kinh tế toàn cầu rơi vào một cuộc khủng hoảng không thể cứu vãn. Việc các nước khởi động chiến dịch tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19 vào thời điểm đó không chỉ cho thấy tính hiệu quả đối với cuộc khủng hoảng dịch bệnh, mà đây còn trở thành “liều thuốc” kích hoạt lại mọi hoạt động đời sống xã hội. Sau hơn 4 tháng triển khai tiêm vaccine, nhiều nước trên thế giới đã dần gỡ bỏ các biện pháp phong tỏa, nền kinh tế thế giới cũng nhờ đó dần trở lại quỹ đạo bình thường, khiến các định chế tài chính điều chỉnh mức dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2021.

Nếu Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) chỉ nâng mức dự báo này lên 5,8%, cao hơn 0,2% so với con số trước đó, thì Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho rằng tăng trưởng có thể đạt 6,4%, cao hơn mức 5,5% đưa ra đầu năm và cao gần gấp đôi so với dự báo vào tháng 10/2020. Nếu trở thành hiện thực, con số này sẽ đánh dấu mức tăng trưởng nhanh nhất của nền kinh tế thế giới kể từ năm 1976. Vụ Kinh tế và Xã hội (DESA) của Liên hợp quốc cuối tháng 5 vừa qua cũng điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới lên 5,4% thay vì mức 4,7% trước đó. Đây là những đánh giá tích cực trong bối cảnh năm 2020, kinh tế thế giới giảm 3,6%, với mức thiệt hại do dịch bệnh gây ra ước tính hàng chục nghìn tỷ USD.

Người dân di chuyển trên đường phố tại New York, Mỹ, ngày 19/5/2021. Ảnh: THX/TTXVN

Giới phân tích cho rằng sự phục hồi mạnh mẽ của hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đã tác động tích cực tới tốc độ tăng trưởng toàn cầu. Từ thông điệp của Tổng thống Mỹ Joe Biden: “Lấy vaccine làm chìa khoá để mở cửa nền kinh tế”, sau hơn 4 tháng triển khai, chương trình tiêm chủng với hơn 50% dân số được tiêm ít nhất một mũi vaccine đã đưa nước Mỹ trở lại trạng thái bình thường mới. Việc 3 bang New York, New Jersey và Connecticut, từng là tâm dịch của nước Mỹ, thông báo mở lại hoàn toàn các hoạt động kinh tế – xã hội từ giữa tháng 5 là minh chứng rõ nhất cho thấy tính hiệu quả của vaccine. Lợi thế từ chiến dịch tiêm chủng tạo đà cho gói hỗ trợ kinh tế bổ sung trị giá 1.900 tỷ USD phát huy hết hiệu quả. Kết thúc quý I/2021, kinh tế Mỹ đã tăng trưởng 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức cao nhất kể từ năm 1984. Cũng nhờ kết quả này mà DESA đã nâng mức dự báo tăng trưởng năm 2021 của Mỹ từ 3,4% lên 6,2%.

Nền kinh tế Trung Quốc, vốn tê liệt trong suốt năm 2020, cũng đang phục hồi thần kỳ. Ngoài tiến bộ nhanh chóng trong chương trình tiêm chủng, với khoảng 40% dân số được tiêm ít nhất một mũi, những chính sách kích thích kinh tế của chính phủ đã đưa nước này thoát khỏi giai đoạn khủng hoảng và về đích với mức tăng trưởng ngoạn mục 18,3% trong quý I/2021, cao nhất kể từ năm 1992. Theo đánh giá của DESA, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc sẽ là 8,2%, thay vì 7,2% dự báo trước đó.

Tại châu Á, nền kinh tế Nhật Bản và Hàn Quốc, đang chứng kiến những dấu hiệu cải thiện. Chính phủ Nhật Bản thông báo xuất khẩu và sản xuất của nước này đã phục hồi mạnh mẽ trong quý I vừa qua. Lần đầu kể từ tháng 8/2018, Văn phòng Nội các Nhật Bản đánh giá các chỉ số kinh tế ở mức lạc quan nhất trong thang đo 5 mức. Dù hạ mức dự báo tăng trưởng năm nay của Nhật Bản từ 2,7% xuống còn 2,6%, song chỉ số 2% của năm tới lại cao hơn 0,2% so với dự báo trước đó.

Hàn Quốc cũng ghi nhận các chỉ số kinh tế lạc quan trong báo cáo “Xu hướng kinh tế tháng 5” của Viện Nghiên cứu phát triển Hàn Quốc (KDI), theo đó, nền kinh tế “xứ kim chi” có dấu hiệu phục hồi, tập trung ở ngành chế tạo. Đây là lần đầu cụm từ “kinh tế hồi phục” được nhắc đến trong báo cáo của KDI kể từ sau khi đại dịch COVID-19 bùng phát. OECD đã nâng triển vọng tăng trưởng kinh tế của Hàn Quốc trong năm 2021, từ 3,3% lên 3,8%, cho rằng tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ, đầu tư gia tăng và chính sách kinh tế vĩ mô mở rộng là những yếu tố chủ chốt đang thúc đẩy nền kinh tế Hàn Quốc.

Một điểm tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19 tại Poznan, Ba Lan. Ảnh: PAP/TTXVN