Sắp có vaccine COVID-19 công nghệ mới, hứa hẹn thay đổi cuộc chiến chống đại dịch

Thứ 3, 15/06/2021 | 18:58:00 [GMT +7] A A

Công ty công nghệ sinh học Mỹ Novavax vừa thông báo kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 cho thấy vaccine COVID-19 có tỷ lệ hiệu quả 90%. Vaccine COVID-19 này hứa hẹn thay đổi cuộc chiến chống đại dịch ở các nước khác, chứ không phải ở Mỹ – nơi hơn một nửa người trưởng thành đã tiêm vaccine.

Theo tờ Vox, vaccine COVID-19 của Novavax khác hẳn các vaccine khác vì nó sử dụng công nghệ chưa từng được triển khai. Vaccine Novavax có thể được trữ ở nhiệt độ tủ lạnh bình thường, khác với yêu cầu trữ lạnh sâu của một số vaccine COVID-19 khác.

Vaccine phòng COVID-19 của hãng Novavax. Ảnh: AFP/TTXVN

Novavax cho biết loại vaccine mà mình đang phát triển có hiệu quả 90% trong phòng các ca COVID-19 có triệu chứng và hiệu quả 100% trong phòng các ca bệnh trung bình và nặng. Kết quả thử nghiệm trên gần 30.000 người tham gia khắp Mỹ và Mexico nói trên có thể giúp vaccine Novavax trở thành vaccine COVID-19 thứ tư được phân phối ở Mỹ, sau vaccine của Pfizer/BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson.

Tuy nhiên, Tổng giám đốc điều hành Stanley Erck cho biết những nơi đầu tiên cấp phép sử dụng vaccine Novavax sẽ có thể là các quốc gia khác. Novavax thậm chí có thể chờ tới tháng 9 mới định xin cấp phép sử dụng khẩn cấp cho vaccine của mình ở Mỹ. Tại thời điểm đó, vaccine này có thể không tạo nhiều khác biệt với chương trình tiêm chủng ở Mỹ như ở các nước khác.

Tháng 7/2020, Novavax đã được cấp 1,6 tỷ USD để phát triển và sản xuất 100 triệu liều vaccine COVID-19. Tại thời điểm đó, công ty này còn bị hoài nghi rằng khó có thể đưa ra thị trường một loại vaccine COVID-19.

Hiện nay, với các nhà máy ở Mỹ, Hàn Quốc và Ấn Độ, Novavax muốn tăng quy mô sản xuất với mục tiêu 150 triệu liều/tháng vào cuối năm nay. Loại vaccine COVID-19 cần tiêm hai liều này có giá dự kiến 16 USD/liều, đắt hơn vaccine của Johnson & Johnson và AstraZeneca, nhưng tương đương vaccine của Pfizer/BioNTech và Moderna.

Vaccine Novavax có hiệu quả thấp hơn trong phòng các biến thể SARS-CoV-2 nhưng công ty cho biết đang nghiên cứu các phiên bản mới để ngừa các biến thể này. Khi COVID-19 tiếp tục lây lan ở nhiều nơi trên thế giới, có thêm một lựa chọn vaccine sẽ góp phần thúc đẩy nỗ lực kiềm chế đại dịch.

Vaccine Novavax có gì khác biệt?

Nhân viên y tế tiêm vaccine COVID-19 cho người dân tại một điểm tiêm chủng lưu động ở New Delhi, Ấn Độ, ngày 27/5/2021. Ảnh: THX/TTXVN

Các vaccine giống như một cuộc thực hành cho hệ miễn dịch: Vaccine khuyến khích cơ thể xây dựng hệ thống phòng vệ trước mối đe dọa cụ thể mà không làm cơ thể phát bệnh. Khi có mầm bệnh thực sự xâm nhập, các tế bào miễn dịch sẵn sàng chống lại, ngăn ngừa lây nhiễm hoặc làm bệnh nhẹ hơn.

Vaccine truyền thống chứa virus/vi khuẩn yếu hoặc bất hoạt hoặc mảnh virus. Tuy nhiên, Pfizer và Moderna có cách tiếp cận mới: sử dụng vật liệu gien mRNA. Tế bào cơ thể “đọc” các chỉ dẫn gien này và sản xuất mảnh SARS-CoV-2, kích hoạt hệ miễn dịch chuẩn bị chống lại virus. Vaccine COVID-19 của AstraZeneca và Johnson&Johnson cũng đưa chỉ dẫn gien vào tế bào cơ thể người, nhưng sử dụng virus adeno.

Công nghệ của Novavax kết hợp cả kỹ thuật mới và cũ. Để sản xuất vaccine, Novavax kết hợp một loại virus khác là baculovirus và thông tin gien cần thiết để tạo ra protein gai, một bộ phận quan trọng của SARS-CoV-2. Khi tế bào cơ thể bướm đêm nhiễm SARS-CoV-2, chúng tạo ra protein gai. Các nhà khoa học “thu hoạch” và kết nối các protein gai này với hạt nano. Các hạt nano này được kết hợp với protein gai và tạo thành vaccine Novavax.

Theo Novavax, cách tiếp cận này tạo ra miễn dịch mạnh, ít phản ứng phụ. Vấn đề chính mà các tình nguyện viên thử vaccine gặp phải là mệt, đau đầu và đau cơ kéo dài chưa tới 2 ngày.

Vai trò sắp tới của vaccine Novavax

Trong khi số ca mắc, nhập viện và tử vong ở Mỹ đang giảm thì đại dịch COVID-19 tiếp tục hoành hành ở nhiều quốc gia.

Vaccine Novavax có tỷ lệ hiệu quả 90% khi thử nghiệm lâm sàng. Ảnh: Getty Images

Lãnh đạo các nước G7 đã cam kết chia sẻ 1 tỷ liều vaccine COVID-19 với các quốc gia khác, trong đó một nửa là vaccine Mỹ.

Về phần mình, Novavax đang kết hợp với các nhà sản xuất ở những nước như Ấn Độ và Hàn Quốc để tăng quy mô sản xuất. Công ty đã cam kết cung cấp ít nhất 1,1 tỷ liều vaccine thông qua liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng Gavi.

Vaccine của Novavax vẫn có thể có vai trò ở Mỹ trong tương lai. Công ty này đang nghiên cứu cách sử dụng vaccine của mình làm mũi tiêm tăng cường, giúp nâng cao khả năng bảo vệ của các loại vaccine khác khi miễn dịch giảm dần theo thời gian. Nghiên cứu hồi tháng trước cho thấy tiêm lẫn các loại vaccine khác nhau có thể tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, hiện chưa rõ các loại vaccine khác có hiệu quả phòng bệnh trong bao lâu.

Trong khi đó, bản thân SARS-CoV-2 biến đổi liên tục. Kết quả thử nghiệm của Novavax công bố ngày 14/6 cho thấy vaccine này có hiệu quả 86,3% trong ngăn chặn biến thể Alpha (nguồn gốc ở Anh). Tỷ lệ này cao nhưng không cao như tỷ lệ phòng các biến thể cũ. Novavax cũng đang tìm cách cải tiến vaccine để phòng biến thể Beta khi thử nghiệm giai đoạn 2b ở Nam Phi cho thấy tỷ lệ hiệu quả chỉ là 48,9%.

Thùy Dương/Báo Tin tức

https://baotintuc.vn/the-gioi/sap-co-vaccine-covid19-cong-nghe-moi-hua-hen-thay-doi-cuoc-chien-chong-dai-dich-20210615163507644.htm