Virus khiến não nhỏ có thể lan khắp châu Mỹ

Thứ 4, 27/01/2016 | 00:00:00 [GMT +7] A A

Đó là cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 25/1 trong bối cảnh virus Zika gây các triệu chứng như sốt nhẹ, viêm màng kết và đau đầu đã xuất hiện ở 21 quốc gia vùng Caribe, Bắc Mỹ và Nam Mỹ.

Trẻ nhiễm virus Zika sinh ra với khuyết tật đầu nhỏ.

Virus Zika chính là loại virus có liên hệ tới việc hàng nghìn trẻ em sinh ra với bộ não nhỏ bất thường vì mẹ nhiễm virus lúc mang thai. Tình trạng trầm trọng đến mức một số quốc gia đã khuyến cáo phụ nữ không mang bầu trong thời gian này.

Nguy cơ lây lan cao

Virus Zika lần đầu tiên được phát hiện ở rừng Zika ở Uganda năm 1947 ở loài khỉ. Từ đó, châu Phi, một số khu vực châu Á và các đảo ở Thái Bình Dương đã xảy ra một số đợt bùng phát virus ở người với quy mô nhỏ và kết thúc nhanh. Tuy nhiên, virus gần đây đã lây lan với quy mô lớn ở các nước châu Mỹ và sự lây truyền được phát hiện đầu tiên ở Brazil hồi tháng 5/2015. Số lượng loài muỗi Aedes mang loại virus Zika nhiều và tình trạng thiếu miễn dịch tự nhiên khiến virus này lan nhanh chóng. Hiện nay chỉ có Canada và Chile là chưa có trường hợp nào nhiễm Zika.

Trước thực trạng đó, Tổ chức Y tế liên Mỹ (PAHO), văn phòng khu vực của WHO, ra tuyên bố nói: “PAHO dự báo rằng virus Zika sẽ tiếp tục lan rộng và sẽ có thể xâm nhập mọi quốc gia, lãnh thổ trong khu vực có muỗi Aedes sinh sống”. PAHO khuyến cáo người dân tự bảo vệ mình bằng cách tránh để cho bị muỗi đốt. PAHO còn xác nhận virus đã được tìm thấy trong tinh dịch và có một trường hợp có thể bị lây nhiễm qua đường tình dục. Tuy nhiên, PAHO cần thêm bằng chứng để xác nhận sự lây nhiễm qua đường này. Hiện khoảng 80% ca lây nhiễm Zika không xuất hiện triệu chứng nào.

Mối lo lắng lớn nhất là ảnh hưởng tiềm tàng với thai nhi. Từ tháng 10/2015, đã có khoảng 3.500 trường hợp bé sơ sinh mắc chứng đầu nhỏ, tức là các bé có bộ não nhỏ bất thường, chỉ riêng ở Brazil. Trước đó, tỷ lệ trung bình trẻ sơ sinh mắc chứng đầu nhỏ chỉ là 163 ở Brazil. 49 trẻ đã tử vong.

Theo giáo sư Laura Rodrigues, thành viên Viện Khoa học Brazil, một số dữ liệu cho thấy cứ 50 bé sinh ra thì có tới 1 bé bị dị tật đầu nhỏ tại bang Pernambuco – một trong những khu vực bị Zika hoành hành nhiều nhất. Giáo sư thừa nhận mãi đến tháng 11/2015 cộng đồng y tế vẫn chưa hay biết gì về dịch bệnh và bị bất ngờ. Bà cảnh báo virus có thể lan sang châu Á vì ở khu vực này có nhiều muỗi Aedes.

PAHO khuyên các thai phụ đặc biệt cẩn trọng và gặp bác sĩ trước và sau khi khi tới các vùng có virus Zika. Tổng giám đốc WHO, bà Margaret Chan, cho rằng dịch Zika là “cực kỳ đáng lo ngại”.

Khuyến cáo trì hoãn mang bầu

Người dân xét nghiệm máu nhằm phát hiện nguy cơ nhiễm virus Zika tại Rio de Janeiro, Brazil ngày 25/1. Ảnh: AFP/TTXVN

Tuần trước, Colombia, Ecuador, El Salvador và Jamaica đã khuyến cáo phụ nữ hoãn mang bầu cho đến khi biết rõ hơn về loại virus này. Riêng ở El Salvador – nơi có 5.397 ca nhiễm, chính quyền khuyên phụ nữ ngừng mang thai trong hai năm.

Colombia cũng ra khuyến nghị tương tự nhưng giai đoạn chỉ là 6 tháng. Colombia đã có 11.613 trường hợp nhiễm virus Zika và khoảng 100 bé sơ sinh bị chứng đầu nhỏ. Ecuador thì cảnh báo phụ nữ tại khu vực có nguy cơ trì hoãn mang bầu vô thời hạn. Jamaica hiện chưa có ca nhiễm virus Zika nào nhưng cho rằng Zika sẽ sớm tìm tới đây và khuyến cáo phụ nữ trì hoãn mang bầu trong 6 đến 12 tháng.

Khuyến cáo của chính quyền các nước bị các nhà hoạt động chỉ trích. Bà Monica Roa, người ủng hộ quyền phá thai ở Colombia nói: “Trong một châu lục mà tình trạng mang thai ngoài ý muốn tràn lan thì việc khuyến cáo phụ nữ trì hoãn mang thai là hoàn toàn ngây ngô. Cần có một chiến dịch thông tin dành cho phụ nữ hiện đang mang bầu để họ biết về rủi ro và các lựa chọn”. Bà cho rằng nên coi đây là cơ hội để tăng cường giáo dục giới tính trong khu vực.

Đối với phụ nữ đang mang bầu sống tại các khu vực có virus Zika, họ hầu như không có nhiều lựa chọn. Colombia và Ecuador chỉ cho phá thai trong trường hợp tính mạng của người mẹ lâm nguy. Nhiều nước Mỹ Latinh cũng có luật tương tự. Luật của El Salvador còn nghiêm ngặt hơn: Cấm phá thai trong mọi trường hợp và người vi phạm có thể phải ngồi tù tới 40 năm.

Còn tại Brazil, người dân Brazil hiện rất hoang mang trước virus Zika. Cô Maria Conceicao Queizoz sống gần Công viên Olympic ở Rio de Janeiro cho biết ai cũng sợ nhiễm virus Zika vì họ sống quanh các vùng nước ô nhiễm. Người dân hiện chỉ biết bôi thuốc chống muỗi và tìm cách đuổi muỗi.

Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ và Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia gần đây đã khuyến cáo phụ nữ mang bầu tới Brazil cũng như 19 nước Mỹ Latinh và Caribe.

Thùy Dương- TTXVN