175 cựu lãnh đạo thế giới, nhà khoa học Nobel thúc Mỹ bỏ bản quyền vaccine COVID-19

100 người đạt giải Nobel và 75 cựu lãnh đạo thế giới đã cùng ký vào bức thư chung, kêu gọi ông Biden ngừng áp dụng bản quyền vaccine thông qua cơ chế miễn trừ tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Họ coi đây là bước đi tối quan trọng, cần thiết để giúp chấm dứt đại dịch COVID-19.

Trong số các cựu lãnh đạo thế giới ký thư có cựu Thủ tướng Anh Gordon Brown, cựu Tổng thống Liên Xô (cũ) Mikhail Gorbachev và cựu Tổng thống Pháp François Hollande.

Quy chế miễn trừ của WTO cho phép các thành viên bỏ bản quyền sở hữu trí tuệ đang được áp dụng cho các hãng dược lớn của Mỹ Pfizer, Moderna và Johnson & Johnson, tạo điều kiện để các nước đang phát triển chế tạo vaccine và thực hiện các biện pháp chữa trị mà không sợ bị xử phạt bồi thường. Mùa thu năm 2020, Nam Phi và Ấn Độ đã từng gửi đề xuất lên WTO, kêu gọi ngừng thực thi bản quyền vaccine cho đến khi chiến dịch tiêm chủng được triển khai rộng khắp trên toàn cầu.

Tuy nhiên, những đề xuất này cho đến nay vấp phải sự phản đối mạnh mẽ. Tháng 3 vừa qua, Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu đồng loạt bỏ phiếu ngăn chặn một hình thức miễn trừ như vậy, với luận điểm phải giữ bản quyền, bởi có như vậy mới giữ được động lực kinh tế trong phát triển các công nghệ y học mới.

Khu vực tư nhân cũng ủng hộ cách tiếp cận phải giữ bản quyền vaccine. Phòng Thương mại Mỹ cho rằng, đề xuất bỏ bản quyền vaccine là “sai lầm”, chỉ làm sai lệch những nỗ lực đang được triển khai về chia sẻ vaccine với các nước đang phát triển.

Còn theo Liên đoàn các Hiệp hội và Nhà sản xuất Dược phẩm Quốc tế (IFPMA), thực hiện miễn trừ bản quyền sẽ “phản tác dụng”, hủy hoại lòng tin vào hệ thống vận hành theo lợi nhuận vốn là nhân tố thúc đẩy sự ra đời của vaccine có hiệu quả cao.