Khám phá nơi nóng nhất Trái Đất có nhiệt độ như đi trên chảo nung

Sa mạc Dasht-e Lut của Iran chỉ là sa mạc lớn thứ 25 trên thế giới. Tuy nhiên, đây là sa mạc giữ kỷ lục có nhiệt độ bề mặt nóng nhất từng được ghi nhận, trên 70 độ C.

Sa mạc Dasht-e Lut là một sa mạc muối lớn nằm tại các tỉnh Kerman, Sistan và Baluchistan của Iran.

Ảnh: Wikimedia Commons

Theo trang Oddity Central (Anh), sa mạc Dasht-e Lut, tiếng Ba Tư có nghĩa là “vùng đồng bằng trống trải”, là một sa mạc muối lớn. Các nhà khoa học tin rằng vùng sa mạc được mệnh danh là “chảo lửa” của Trái Đất này được hình thành dưới đáy biển.

Ảnh: The Guardian

Hàng triệu năm trước, sự thay đổi kiến tạo kiến đáy biển dâng cao, nước cũng dần bốc hơi do nhiệt độ tăng lên. Ngày nay, Dasht-e Lut trở thành một vùng đất cằn cỗi có diện tích khoảng 51.800 km, bốn phía bao quanh bởi các dãy núi trùng điệp. Điều này đã ngăn không khí ẩm từ Địa Trung Hải và biển Ả Rập vào sa mạc, góp phần hình thành nên nhiệt độ cao kỷ lục tại nơi đây.

Máy đo quang phổ hình ảnh có độ phân giải trung bình được lắp đặt trên vệ tinh Aqua của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) đã thực hiện các cuộc khảo sát toàn cầu từ năm 2003 đến năm 2010. Dữ liệu thu thập được cho thấy nhiệt độ cao nhất từng được ghi nhận ở Dasht-e Lut là 70,7 độ C vào năm 2005. Theo dữ liệu vệ tinh, sa mạc Iran này có nhiệt độ hàng năm cao nhất trong 5-7 năm.

Sườn phía đông của sa mạc Dasht-e-Lut. Ảnh: The Guardian

Các phương tiện di chuyển trên vùng đồng bằng của sa mạc. Ảnh: The Guardian

Nơi nóng nhất của Dasht-e Lut là vùng Gandom Beryan, một cao nguyên được bao phủ bởi đá cuội đen núi lửa, có diện tích khoảng 480 km vuông. Những viên sỏi sẫm màu là một trong những yếu tố quyết định đến nhiệt độ khắc nghiệt của vùng đất này vì chúng hấp thụ nhiều năng lượng từ ánh sáng Mặt Trời hơn, trong khi chỉ phản xạ một phần nhỏ của nó.

Điều thú vị là Gandom Beryan trong tiếng Ba Tư có nghĩa là “lúa mì nướng”. Cái tên này được lấy cảm hứng từ một truyền thuyết địa phương về đống lúa mì bị bỏ lại trên sa mạc và bị cháy xém sau vài ngày do nhiệt độ quá cao. Với nhiệt độ lên tới gần 70,7 độ C, truyền thuyết đó nghe có vẻ không khó tin.

Rìa phía tây của sa mạc Dasht-e-Lut. Ảnh: The Guardian

Một yếu tố khác góp phần vào sức nóng khắc nghiệt của Dasht-e Lut là thiếu thảm thực vật. Đất mặn khiến cho những loài thực vật, thậm chí cả những loài có khả năng thích nghi trong những điều kiện khắc nghiệt nhất, cũng rất khó tồn tại. Dấu hiệu duy nhất của sự sống thực vật trong khu vực là địa y sa mạc và tamarisk, những loại cây bụi có khả năng phục hồi và có thể cao tới 10 mét.

“Nhiệt độ nóng nhất được quan sát ở những địa điểm không có thảm thực vật. Điều này có nghĩa là nếu sự thay đổi cảnh quan trong một khu vực dẫn đến ít thảm thực vật hơn, nhiệt độ bề mặt tối đa dự kiến sẽ nóng hơn. Nếu ốc đảo được phát triển bằng cách sử dụng nước ngầm trên sa mạc, nhiệt độ tối đa sẽ thấp hơn ”, nhà khí hậu học Roger Pielke Sr. tại Viện Hợp tác Nghiên cứu Khoa học Môi trường tại Đại học Colorado nói với NASA.

Thung lũng Kalut ở phía tây sa mạc Dasht-e-Lut. Ảnh: The Guardian