Vận động 30 phút mỗi ngày để phòng chống tăng huyết áp

Tăng huyết áp được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”, nguyên nhân chủ yếu gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, làm hàng trăm ngàn người bị liệt, tàn phế hoặc mất sức lao động mỗi năm. Ở nước ta, tỷ lệ người mắc bệnh tăng huyết áp ngày càng có xu hướng tăng cao. Đặc biệt, căn bệnh này đang có chiều hướng trẻ hóa, đáng ngại hơn là nhiều người không nhận thức được tình trạng bệnh của mình.

25% người trưởng thành bị tăng huyết áp

Đo đường huyết, tư vấn, khám, phát thuốc miễn phí cho người bệnh tăng huyết áp. Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN

Bộ Y tế cho biết: Ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 17 triệu ca tử vong do các bệnh tim mạch; trong đó 9,4 triệu ca là do biến chứng của bệnh tăng huyết áp.

Theo nghiên cứu của gần đây của Viện Tim mạch Việt Nam, 25% người trưởng thành bị tăng huyết áp nhưng chưa đến 50% người nhận thức được tình trạng bệnh của mình ; chỉ 11% đạt được huyết áp mục tiêu. Nghiên cứu cũng cho thấy tăng huyết áp tại thành thị (33%) cao hơn rất nhiều so với nông thôn.

Tại Hà Nội, theo điều tra năm 2016 về các yếu tố và hành vi nguy cơ bệnh không lây nhiễm cho kết quả: 15,16% người dân trong độ tuổi từ 18 – 69 bị tăng huyết áp, trong đó tỷ lệ nam giới bị cao huyết áp cao hơn nữa, đặc biệt là ở nhóm tuổi từ 45 – 69…

Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Trương Đình Bắc cho biết: Số người mắc tăng huyết áp và bệnh tim mạch vẫn có xu hướng tăng cao do các yếu tố nguy cơ gây bệnh trong cộng đồng gia tăng.

Kết quả điều tra của Bộ Y tế năm 2015 cho thấy có 45% nam giới hút thuốc; 77% nam giới uống rượu bia, trong đó gần một nửa uống ở mức nguy hại; người dân ăn muối nhiều gấp 2 lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và có khoảng 1/3 dân số thiếu hoạt động thể lực.

Điều tra cũng chỉ ra rằng: Trong 12 triệu người mắc bệnh tăng huyết áp ở cộng đồng hiện nay thì có tới gần 60% chưa được phát hiện và trên 80% chưa được điều trị; đồng thời có tới 70% số người có nguy cơ tim mạch hiện không được tư vấn, quản lý dự phòng.

Theo Viện Tim mạch Việt Nam, để giải quyết tình trạng trên, Việt Nam đã triển khai đồng thời nhiều giải pháp can thiệp và đã đạt được hiệu quả bước đầu. Hoạt động sàng lọc và quản lý bệnh nhân tăng huyết áp được triển khai trên nhiều xã, phường.

Giai đoạn 2011-2015, hoạt động khám sàng lọc và quản lý bệnh nhân tăng huyết áp được triển khai trên địa bàn 1.179 xã/phường trong toàn quốc. Nhờ đó, hơn 2 triệu người từ 40 tuổi trở lên đã được khám sàng lọc (phát hiện tăng huyết áp trên 365.000 người mắc tăng huyết áp, trong đó có khoảng gần 182.000 người lần đầu tiên được phát hiện tăng huyết áp chiếm 49,8%). Bệnh nhân tăng huyết áp được phát hiện sau sàng lọc đều được tư vấn quản lý tại các cơ sở y tế.

Phát hiện sớm và quản lý người bệnh tại cộng đồng

Nhân viên y tế cấp cứu bệnh nhân đột quỵ tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nêu rõ: Trong thời gian qua, công tác phòng chống tăng huyết áp và bệnh tim mạch đã được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư. Dự án phòng chống tăng huyết áp được đưa vào Chương trình mục tiêu về y tế.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các bệnh không lây nhiễm khác giai đoạn 2015-2025 nhằm kiểm soát tăng huyết áp và bệnh tim mạch.

Để phòng chống các yếu tố nguy cơ gây bệnh, Bộ Y tế đang tăng cường phối hợp để thực thi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, hoàn thiện để sớm trình Quốc hội phê chuẩn Luật Phòng chống tác hại của rượu bia, xây dựng kế hoạch quốc gia giảm tiêu thụ muối ở cộng đồng và các chính sách, hướng dẫn bảo đảm dinh dưỡng hợp lý và hoạt động thể lực cho người dân.

Mặt khác, Bộ Y tế tiếp tục củng cố hệ thống y tế, chú trọng phát triển hệ thống y tế dự phòng và y tế cơ sở, mở rộng cung cấp dịch vụ phòng bệnh, phát hiện sớm, quản lý lâu dài tại cộng đồng cho người mắc bệnh tăng huyết áp nói riêng và các bệnh không lây nhiễm.

Bộ Y tế cũng đang xây dựng gói dịch vụ cơ bản cho phòng chống bệnh không lây nhiễm tại tuyến y tế cơ sở, phát triển mạng lưới phòng khám theo nguyên lý y học gia đình…

Viện Tim mạch Việt Nam kiến nghị: Để quản lý và điều trị tốt bệnh tăng huyết áp, bệnh tim mạch nói riêng và bệnh không lây nhiễm nói chung, thời gian tới Bộ Y tế cần xây dựng mạng lưới quản lý bệnh nhân mắc bệnh không lây nhiễm ngoại trú từ trung ương đến địa phương và được bảo hiểm y tế cung cấp đủ danh mục thuốc, trang thiết bị thiết yếu để điều trị tại cơ sở.

Đồng thời, Bộ Y tế cần hoàn chỉnh hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý từng bệnh không lây nhiễm; triển khai các hoạt động truyền thông phòng chống yếu tố nguy cơ trong trường học để tạo thói quen tốt về lối sống sinh hoạt cho trẻ em từ khi còn học trong nhà trường…

Cục Y tế dự phòng nhấn mạnh: Tăng huyết áp nếu không được điều trị sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: Đột quỵ, tai biến mạch máu não; suy tim, nhồi máu cơ tim; suy thận; giảm thị lực, mù lòa; tổn thương động mạch; rối loạn sinh lý nam…

Các đối tượng có nguy cơ cao mắc tăng huyết áp gồm: Người từ 40 tuổi trở lên; người có thói quen ăn mặn, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá, thuốc lào, xì gà…; người ít vận động; người thường xuyên căng thẳng, lo âu quá mức; người có các yếu tố về rối loạn chuyển hóa (như: đái tháo đướng, rối loạn mỡ máu, thừa cân béo phì); đặc biệt là thành viên trong gia đình có người mắc tăng huyết áp.

Bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, ngay cả trong những trường hợp nặng. Cách nhận biết bệnh chính là đo huyết áp thường xuyên để biết chỉ số huyết áp hiện tại; nếu chỉ số huyết áp cao hơn bình thường cần đến ngay cơ sở y tế để được xác định chắc chắn bệnh.

Bộ Y tế khuyến cáo: Mỗi người dân cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, kiểm soát cân nặng, tăng cường ăn rau và trái cây, giảm ăn muối xuống dưới 5 gam/ngày, tích cực vận động thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày, không hút thuốc và hạn chế uống rượu bia để dự phòng tăng huyết áp nói riêng cũng như các bệnh không lây nhiễm nói chung.

Đo huyết áp thường xuyên là biện pháp đơn giản nhất và quan trọng nhất để phát hiện sớm tăng huyết áp, đặc biệt người trên 40 tuổi.

Người mắc tăng huyết áp vẫn có thể sống khỏe và có cuộc sống bình thường nếu được phát hiện sớm, tuân thủ việc dùng thuốc và thực hiện đầy đủ chế độ dinh dưỡng, vận động theo lời khuyên của thầy thuốc.